Agata Rissmann
Panoramy Torunia
- miasta hanzeatyckiego
Prelekcja z pokazem
Muzeum Okręgowe w Toruniu
7 maja 2014 roku
Z okazji 10-lecia członkowska Polski w Unii Europejskiej Muzeum Okręgowe w Toruniu przyłączyło się do ogólnopolskiej akcji "Dni Otwartych Funduszy Europejskich" i udostępniło bezpłatnie swe obiekty objęte projektem "Toruń - Hanza nad Wisłą".
Oprócz bezpłatnego zwiedzania muzeum zaoferowało również szereg prelekcji, spotkań, pokazów i warsztatów, które odbywały się w Domu Eskenów i w Ratuszu Staromiejskim.
Wśród nich niezwykle ciekawa okazała się prelekcja i pokaz Agaty Rissmann - "Panoramy Torunia - miasta hanzeatyckiego".
Impreza odbyła się w Sali Królewskiej Ratusza Staromiejskiego.
Sala nosi miano "królewskiej", choć nie jest wcale największą salą ratusza (tą jest Sala Mieszczańska).
Za to w Sali Królewskiej zatrzymywali się w czasie swych pobytów w Toruniu polscy królowie.
Poza tym właśnie w tej sali 17 czerwca 1501 roku zmarł król Polski Jan Olbracht.
Kolejnym powodem nazwy jest fakt, że w sali tej podziwiać można najstarszy poczet królów i książąt polskich - starszy od dzieł Marcello Bacciarellego i Jana Matejki.
Poczet liczy 24 wizerunki.
Portrety władców powstawały między 1645 a 1828 rokiem na zamówienie Rady Miasta Torunia.
W Sali Królewskiej oglądać również można niezwykle piękne drzwi zdobione techniką intarsji oraz barokowe meble zdobione intarsją i inkrustacją.
Intarsja polega na zdobieniu powierzchni różnymi gatunkami drewna, natomiast inkrustacja wykorzystuje również przy zdobieniu mebli kość słoniową, masę perłową, złoto i szlachetne kamienie.
Słuchacze dowiedzieli się wielu szczegółów na temat Hanzy - najsłynniejszego związku miast Europy Północnej.
Hanza powstała w 1243 roku z inicjatywy Lubeki i istniała aż do 1669 roku.
Toruń stał się członkiem Hanzy już w 1280 roku.
W Ratuszu Staromiejskim znajdowało się archiwum Hanzy pruskiej.
Dzięki udziałowi w europejskim handlu Toruń stał się jednym z najzamożniejszych miast Państwa Zakonu Krzyżackiego, a potem Rzeczypospolitej.
Toruń handlował miedzy innymi suknem flamandzkim, woskiem, futrami, zbożem, słowacką miedzią.
Zdobyte środki finansowe pozwoliły miastu na finansowanie wojsk zaciężnych i wykupywanie krzyżackich zamków w czasie wojny trzynastoletniej.
W zamian za poparcie królowie polscy odwdzięczali się Toruniowi przywilejami.
Miasto rozwijało się a o jego wyglądzie informują nas zachowane w Muzeum Okręgowym w Toruniu panoramy miasta.
Najstarszy widok Torunia znajduje się jednak w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przy ulicy Franciszkańskiej.
Pochodzi z 1594 roku i jest widoczne na obrazie "Chrzest Chrystusa w Jordanie" na epitafium Macieja Neissera.
W Muzeum Okręgowym w Toruniu zachowało się wiele nowożytnych wizerunków Torunia, spośród których można wymienić na przykład:
- widok perspektywiczny w 1631 roku - autor Jacob Hoffmann
- widok perspektywiczny w 1641 roku - autor Matthäus Merian Starszy
- wkroczenie Szwedów w 1655 roku - autor Eric Dahlberg
- plan oblężenia w 1658 roku - autor Willem Swidde
- plan oblężenia w 1658 roku - autor Gabriel Bodenehr
- widok perspektywiczny z 1684 roku - autor Christian Daniel Pietesch
- plan miasta z 1703 roku - autor Carl Albrecht
- plan oblężenia w 1703 roku - autor Johann Lithen
Niezwykłą pamiątką był również album Georga Friedricha Steinera z 1744 roku, który zawierał około 125 rysunków z widokami miasta i poszczególnych miejskich budynków.
Niestety "Album Steinera" zaginął w czasie II wojny światowej i do naszych czasów przetrwały tylko jego fotokopie.
Zachował się natomiast w Muzeum Okręgowym w Toruniu anonimowy album z 1756 roku z 43 rysunkami architektonicznymi wzorowanymi na dziele Steinera - tak zwany "Album Pseudo-Steinera".
Wszystkie zachowane panoramy, plany i widoki Torunia zostały szczegółowo omówione w czasie prelekcji.
Można było poznać historię prezentowanych rysunków, miedziorytów, akwafort, obrazów oraz historię ich twórców.
Szczegółowo analizowano widoczne na panoramach fortyfikacje, kościoły, inne budynki i ich losy.
Wiele z przedstawionych obiektów już nie istnieje, tym cenniejsze stają się zachowane w zbiorach muzealnych widoki dawnego Torunia.
