Henryk Stroband (1548-1609) - burmistrz toruński

 

Henryk Stroband (1548-1609)
Burmistrz toruński
W czterechsetną rocznicę śmierci

Pod red. Krzysztofa Mikulskiego

Seria: Biblioteka ToMiTo

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2010

Sygnatura SIRr IIIB/Stroband

Henryk Stroband Starszy to jeden z najwybitniejszych toruńczyków.

Zasłynął z wielu reform instytucji miejskich, które przeprowadził w Toruniu, zmieniając go w nowoczesne miasto.

Dzięki jego staraniom zreformowano gimnazjum akademickie, rozwinięto działalność drukarni.

Zainicjował też przebudowę ratusza oraz miejskich fortyfikacji.

Prezentowana publikacja składa się z czterech artykułów, których autorami są naukowcy z  Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu:

Krzysztof Mikulski
Toruń w drugiej połowie XVI i na początku XVII wieku

Michał Targowski
Strobandowie w Toruniu

Janusz Małłek
Burmistrz Henryk Stroband (1548-1609), reformator instytucji miejskich i współtwórca Gimnazjum Akademickiego w Toruniu

Piotr Birecki
Toruń burmistrza Henryka Strobanda, czyli miasto doskonałe

Biblioteka Gimnazjum Akademickiego w Toruniu (1594 – 1923)

 

W 1568 roku powstało w Toruniu protestanckie gimnazjum.

Równolegle ze szkołą protestancką w mieście działało także katolickie Kolegium Jezuickie (1605-1773) z własną biblioteką.

W 1594 roku gimnazjum uzyskało rangę akademickiego.

Utworzono wówczas również Bibliotekę Gimnazjalną.

Descriptio Bibliothecae Scholae Thorunens

Powstanie Biblioteki Gimnazjalnej wiąże się z osobą burmistrza Henryka Strobanda (1548-1609).

Jest on współautorem rękopisu "Descriptio Bibliothecae Scholae Thorunensi" - opisu Biblioteki Gimnazjalnej z 1594 roku.

"Descriptio..." podaje szczegółowy opis wnętrza biblioteki, wymienia sprzęty biblioteczne, informuje o podziale księgozbioru na klasy, o zbiorach ikonograficznych i kartograficznych,
o spisach i inwentarzach bibliotecznych

Drugim współautorem "Descriptio..." jest Urlyk Schober, konrektor gimnazjum, któremu powierzono prowadzenie biblioteki - zwykle funkcję bibliotekarza pełnił rektor gimnazjum.

Rektorem Gimnazjum Akademickiego i jednocześnie bibliotekarzem był też Peter Jaenichen - autor informatora "Notitia Bibliothecae Thorunensis" z 1723 roku.

Księgozbiór biblioteki rósł w XVII i XVIII w.

Hojnymi ofiarodawcami byli przedstawiciele toruńskiego patrycjatu.

Ogromną rolę w powiększaniu biblioteki odegrała drukarnia miejska (formalnie była drukarnią gimnazjalną).

Cała produkcja oficyny trafiała do Biblioteki Gimnazjalnej.

Oprócz uczniów szkoły, z biblioteki mogli również korzystać w ustalonych godzinach mieszkańcy miasta (w każdą środę po południu).

Szkoła i biblioteka mieściły się do 1724 roku w budynkach dawnego klasztoru franciszkańskiego przy kościele Najświętszej Panny Maryi.

Jerzy Fryderyk Steiner "Ekonomia" rys. 82 ; [w:] Toruń i miasta ziemi chełmińskiej na rysunkach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej połowy XVIII wieku (tzw. Album Steinera) pod red. M. Biskupa Toruń 1998

Fotografia współczesna. Kiedyś siedziba Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego. Obecnie siedziba Sądu Okręgowego w Toruniu

W 1724 roku siedziba Gimnazjum Akademickiego i tym samym Biblioteki Akademickiej została przeniesiona do budynku "Ekonomii", czyli bursy szkolnej przy ul. Piekary 49.

Dziś "Ekonomia" jest siedzibą Sądu Okręgowego w Toruniu.

Gimnazjum Akademickie mieściło się tu do roku 1855.

W 1855 roku gimnazjum przeniosło się do budynku przy ulicy Zaułek Prasowy, gdzie obecnie ma swą siedzibę I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika.

Biblioteka Gimnazjalna cieszyła się wielkim uznaniem w XVII i XVIII wieku.

Odwiedzano specjalnie Toruń w celu zwiedzenia biblioteki i podziwiania jej zbiorów.

Niestety w okresie Księstwa Warszawskiego Biblioteka Gimnazjalna doznała olbrzymich strat.

W 1807 roku wojska napoleońskie postanowiły w budynku "Ekonomii" urządzić szpital wojskowy - bibliotekę przeniesiono pośpiesznie do Ratusza.

W czasie przeprowadzki zaginęła znaczna część księgozbioru biblioteki.

Zaginęły najwartościowsze książki oraz dodatkowo katalog alfabetyczny, co rodzi poważne przypuszczenie, że nie był to przypadek, tylko przemyślana kradzież.

Sprawa rabunku do dziś jest nie wyjaśniona, ale pełna niedomówień i pomówień.

Rycina z „Kroniki świata” Hartmana Schedla – De Sarmatia regione Europe

Maximilian Curtze, Katalog Biblioteki Gimnazjalnej w Toruniu

W latach 1868 - 1971 trwały prace nad uporządkowaniem księgozbioru i opracowaniem nowoczesnego katalogu Biblioteki Gimnazjalnej.

Zajmowali się tym profesorowie Rudolf Brohm, Maximilian Curtze, Karl Boethke, K. Rothe.

"Katalog der Gymnasial-Bibliothek zu Thorn" został wydany również drukiem w 1871 roku przez Maximiliana Curtze - nauczyciela matematyki w gimnazjum w latach 1864-1896.

Curtze prowadził owocne badania nad dziełem Mikołaj Kopernika.

Był też aktywnym członkiem Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst.

"Katalog der Gymnasial-Bibliothek zu Thorn" jest katalogiem działowym.

W obrębie działów pozycje są wymieniane w porządku alfabetycznym.

I. Classische Philologie
I. Filologia klasyczna

II. Vergleichende Philologie, Europäische Sprachen
II. Filologia porównawcza, języki europejskie

III. Aussereuropäische Sprachen
III. Języki pozaeuropejskie

IV. Litteraturgeschichte, Bibliothekwissenschaft, Bibliographie
IV. Historia literatury, bibliotekoznawstwo, bibliografia

V. Geschichte und ihre Hilfswissenschaften
V. Historia i jej nauki pomocnicze

VI. Geographie und Reisen
VI. Geografia i podróże

VII. Thorunensia
VII. Toruniana

VIII. Mathematik, Astronomie (Astrologie), Kriegswissenschaft
VIII. Matematyka, astronomia (astrologia), wojskoznawstwo

IX. Physik, Chemie, Technologie, beschreibende Naturwissenschaften
IX. Fizyka, chemia, technologia, opisowe nauki przyrodnicze

X. Künste
X. Sztuka

XI. Medicin
XI. Medycyna

XII. Jurisprudenz und Staatswissenschaft
XII. Prawoznawstwo i politologia

XIII. Theologie
XIII. Teologia

XIV. Philosophie
XIV. Filozofia

XV. Pädagogik, Universitäts- und Schul- Schriften
XV. Pedagogika, pisma uniwersyteckie i szkolne

XVI. Handschriften
XVI. Rękopisy

XVII. Varia und Nachtrag
XVII. Różne

XVIII. Anhang: Festschriften zur 3. Saecularfeier des Gymnas. zu Thorn
XVIII. Dodatek: księga jubileuszowa trzechsetlecia gimnazjum w Toruniu

W 1923 roku księgozbiory Biblioteki Gimnazjalnej, biblioteki rady miasta Torunia, Towarzystwa Naukowego w Toruniu i Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst zostały połączone i stały się fundamentem utworzonej Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Osobom zainteresowanym szczegółowymi informacjami o historii Biblioteki Gimnazjalnej w Toruniu polecamy znajdujące się w księgozbiorze regionalnym Informatorium publikacje:

Katalog der Gymnasial-Bibliothek zu Thorn

zusammengestellt von Maximilian Curtze

Thorn 1871

Sygnatura SIRr I/13t.1

 

Katalog der Bibliothek des Königl. Gymnasiums zu Thorn
Nachtrag 1, 1871-1882

zusammengestellt von Maximilian Curtze
Thorn  1883

Sygnatura SIRr  I/13t.2

 

Katalog der Bibliothek des Königl. Gymnasiums zu Thorn
Nachtrag 2, 1883-1891

zusammengestellt von Maximilian Curtze
Thorn 1892

Sygnatura SIRr I/13t.3

 

Anna Lewandowska
Biblioteka Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego 1594-1793
s. 17-42
[w:] Księga pamiątkowa uroczystego obchodu sześćdziesięciolecia Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika : 21-23 października 1983 r.
Toruń 1988
Sygnatura SIRr XXXVa/7

 

Anna Lewandowska
Księgozbiór religioznawczy i teologiczny Biblioteki Gimnazjalnej w Toruniu
[odbitka:] Studia o bibliotekach i zbiorach polskich, T.5
Toruń 1993, s. 31-46
Sygnatura SIRr XXXVa/12

 

 

Anna Lewandowska

Inkunabuły Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu

Toruń 1979

Sygnatura SIRr XXXVa/6

 

Stanisław Tync

Dzieje Gimnazjum Toruńskiego : (1568-1772). T. 1, Wiek XVI

Toruń 1928

Sygnatura SIRr XXXIb/4

 

Stanisław Tync

Dzieje Gimnazjum Toruńskiego. T. 2

Toruń 1949

Sygnatura SIRr XXXIb/4

 

Stanisław Tync

Ślązak Ulryk Schrober konrektor
i działacz kulturalny toruński : 1559-1598
Wrocław 1960

Sygnatura SIRr IIIb/Schober Urlyk

 

Stanisław Salmonowicz
Toruńskie Gimnazjum Akademickie w latach 1681-1817 : studium z dziejów nauki i oświaty
Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego. T. 4, Toruń 1973
Sygnatura SIRrXXXIb/3t.4

 

 

Krystyna Podlaszewska

Gimnazjum toruńskie w latach 1817-1920

do druku przyg. Magdalena Niedzielska
Toruń 2007
Sygnatura SIRr XXXIb/6

 

Krystyna Podlaszewska
Notitia Bibliothecae Thorunensis Piotra Jaenichiusa z 1723 r. : przyczynek do dziejów biblioteki gimnazjum toruńskiego
[odbitka:] Zeszyty Naukowe UMK, Nauka o książce III
Toruń 1965, s. 3-41
Sygnatura SIRr XXXIb/5

 

Magdalena Niedzielska

[hasło:] Curtze Maximilian
s. 58-60
[w:] Toruński Słownik Biograficzny, T.2
Toruń 2000
Sygnatura SIRr IIIA/12t.2

 

Zygmunt Mocarski

Książka w Toruniu do roku 1793 : zarys dziejów

Toruń 1934

Sygnatura SIRr XXXVe/8

 

Informator o zbiorach i działalności Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

Toruń 2008

Sygnatura SIRr XXXVa/32

Zygmunt Mocarski - Książka w Toruniu do roku 1793 : zarys dziejów

 

Zygmunt Mocarski

Książka w Toruniu do roku 1793
Zarys dziejów

Toruń 1934

Sygnatura SIRr XXXVe/8

Zygmunt Mocarski był pierwszym dyrektorem Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Uczynił on z Książnicy największą i najważniejszą bibliotekę na Pomorzu.

Mocarski uczestniczył w życiu naukowym i kulturalnym Torunia.

W 1926 roku założył Towarzystwo Bibliofilów im. Lelewela, którego był prezesem do 1939 r.

Przez cały okres międzywojenny pełnił również funkcję sekretarza Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

Zygmunt Mocarski sam prowadził badania naukowe nad dziejami książki na Pomorzu, których owocem było wybitne dzieło „Książka w Toruniu do r. 1793”.

Foto Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
 https://kpbc.umk.pl/publication/68808[

Monografia składa się z pięciu rozdziałów:

I. Książka w Toruniu do czasu wprowadzenia drukarstwa

II. Wprowadzenie drukarstwa i "złoty" okres kultury toruńskiej na przełomie XVI i XVII wieku

III. W epoce baroku i polihistoryzmu

IV. W głąb czasów saskich. Okres Stanisławowski

V. Uwagi ogólne

Już w średniowieczu powstały w Toruniu biblioteki przy największych kościołach i klasztorach miasta.

Pierwsza w Toruniu oficyna drukarska powstała w 1568 roku i związana była z nazwiskiem Stenczela Worffschauffla.

Autorem pierwszej wydrukowanej w 1569 r. książki "Assertiones aliquod breus ac dilucidae pro Baptismo Infantium" był Erazm Gliczner.

Drukarnia przetrwała zaledwie jeden rok.

Na stałe drukarnia rozpoczęła działalność w 1581 roku, a jej odnowicielem był Melchjor Nehring (zm. 1587), który zapoczątkował złoty wiek toruńskiej typografii.

Jego następcą został najsłynniejszy toruński drukarz Andrzej Koteniusz (zm. 1607).

Na przełom XVI i XVII wieku przypada również początek działalności Biblioteki Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego.

W kolejnych stuleciach Rada Miasta Torunia kierownictwo oficyny drukarskiej powierzała następującym drukarzom:

• Augustyn Ferber
• Henryk Friese
• Franciszkek Schnellboltz
• Michał Karnall
• Jan Coepsellius
• Chrystjan Beck
• Jan Baltazar Blessler
• Jan Konrad Rüger
• Jan Chrysjan Laurer
• Jan Ludwik Nicolai
• Teofil Ehrenfried Wätzoldt
• Jan Krzysztof Jungmann
• Chrystjan Fryderyk Kunzen
• Paweł Marek Bergmann
• Karol Gottlob Gebhard
• Jan Adam Kimmel

Drukarnia nadzorowana była przez rektora Gimnazjum Akademickiego, które było głównym odbiorcą produkcji drukarni i którego profesorowie byli autorami wielu wydawanych książek.

450 lat Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu

 

450 lat Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu
VII Zjazd Absolwentów
publikacja zjazdowa

Wydawcy:  Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Toruniu : Stowarzyszenie Absolwentów "Nicolaus" : Stowarzyszenie "Rojsty"

Toruń 2018

Sygnatura SIRr XXXI/123

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Toruniu należy do najstarszych szkół w Polsce.

W 1568 roku powstało Gimnazjum Toruńskie, którego I Liceum jest bezpośrednim kontynuatorem.

Jubileuszowa publikacja składa się z kilkunastu rozdziałów:

Elżbieta Glura - Kalendarium i spis najważniejszych wydarzeń z życia szkoły 2008-2018

Stanisław Tync - Dzieje Gimnazjum Toruńskiego

Arkadiusz Kierys - Republika Szkolna. Dzieje protestanckiego Gimnazjum akademickiego w Toruniu

Agata Glatzel, Małgorzata Bogucka-Pabian - Listy nie tylko do Mikołaja

Agnieszka Saramowicz-Garstecka - Od Biegu Kopernikańskiego do Festiwalu Sportu. Rusz się z Jedynką, czyli Duch Sportu w Jedynce.

Hanna Fajak - School trips, czyli nasze angielskie wycieczki

Laura Żary - Kto chciałby nocować w szkole?

Łukasz Sawicki - The MUN on a Stick

Małgorzata Bogucka-Pabian - Działalność charytatywna prowadzona w I LO

Artur Nowak - A Źródło wciąż bije

Piotr Olecki, Ryszard Wandzel - Historia doświadczalna. Muzeum Historyczno-Wojskowe przy I LO

Laura Żary - Jedynkowe Grease

Zofia Dąbrowska - Miraculum Mundi, czyli sztuka poruszania świata

Paweł Jaroniec - Notki biograficzne najsłynniejszych uczniów i absolwentów I LO

Książkę uzupełniają:

- spis nauczycieli I LO w latach 1945-2018

- notki biograficzne nauczycieli zatrudnionych w I LO w roku jubileuszowym

- spis absolwentów szkoły w latach 1921-2018

- fotokronika

Lidia Smentek - Tryptyk historyczny : na jubileusz 450-lecia Gimnazjum Toruńskiego (1568-2018)

 

Lidia Smentek

Tryptyk historyczny 
Na jubileusz 450-lecia Gimnazjum Toruńskiego
(1568-2018)

Wydawca:  Polskie Wydawnictwa Reklamowe

Toruń 2018

Sygnatura SIRr XXXIb/11

Profesor Lidia Smentek jest wybitnym fizykiem i chemikiem,  wykładowcą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Vanderbilt University w Nashville.

W 1966 roku zdała egzamin maturalny w I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Właśnie nauce w Koperniku poświęcone są jej wspomnienia.

Książka składa się z trzech części:

Część I - Zaległa lekcja historii, czyli czego NIE (na)uczyłam się w czasie czterech lat edukacji w Koperniku

Rozdział poświęcony jest historii szkoły od powstania w 1568 roku Gimnazjum Toruńskiego, które w 1594 roku podniesiono do rangi akademickiej.

Uczniowie  Kopernika w okresie okupacji niemieckiej prowadzili mały sabotaż w ramach "Batalionu Śmierci za Wolność".

W ten sposób nawiązywali do pamięci o słynnych Filomatach Pomorskich działających w gimnazjum w okresie zaboru pruskiego.

Autorka przybliża sylwetki trzech filomatów: Adama i Witolda Steinbornów oraz Leona Konkolewskiego.

Przypomina również o działalności "Czarnej Szóstki" drużyny harcerskiej im. Zawiszy Czarnego w Toruniu w okresie przedwojennym i powojennym.

Część II - Jubileuszowe wspomnienia: Rocznik 1966, czyli czego (na)uczyłam się w Koperniku w ciągu czterech lat edukacji

Rozdział ukazuje obraz szkoły i Torunia w latach sześćdziesiątych.

Autorka opisuje swoją edukację, nauczycieli i uczniów szkoły.

Czytamy, jak wyglądały lekcje czy zajęcia pozalekcyjne.

Poznajemy szkolne akademie, zespoły muzyczne, konkursy recytatorskie, wycieczki.

Część III - Wyklęty uczeń, czyli czego nie wolno mi było poznać nawet po czterech latach edukacji w Koperniku

Rozdział ten poświęcony jest białym plamom w nauczaniu historii, tak charakterystycznym dla czasów komunistycznych.

Nie mówiło się nie tylko o zbrodni katyńskiej, ale również o osobach represjonowanych przez Urząd Bezpieczeństwa.

Wśród skazanych na zapomnienie był Gerard Winiarski - uczeń Kopernika, który został aresztowany w 1951 roku za przynależność do  nielegalnych "Orląt"

Miał 17 lat - został skazany na 12 lat więzienia.

Trafił do obozu w Jaworznie, gdzie karze towarzyszyła praca w kopalni.

W 1954 roku objęła go amnestia.

Autorka wraca do jego procesu, rozmawia ze świadkami, ogląda pamiątki, sięga po prace współczesnych historyków na temat młodzieżowej konspiracji patriotycznej, wreszcie zapoznaje się z dokumentami bezpieki i aktami sądowymi.

Poznajemy warunki panujące w obozie dla młodocianych więźniów politycznych w Jaworznie.

Czytamy o "Orlętach", poznajemy działalność tej podziemnej organizacji i losy jej członków.

Polecając "Tryptyk historyczny" trzeba koniecznie wspomnieć, że w książce zamieszono olbrzymią ilość unikatowych fotografii, portretów, dokumentów ilustrujących dzieje I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz losy jego uczniów.

Wydanie książki sfinansowane zostało  z budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Jan Rybiński - poeta z Barcina - 1565-1621

 

Jan Rybiński był synem imigranta z Moraw, który z innymi braćmi czeskimi musiał opuścić swój kraj.

Urodził się w 1565 roku w Barcinie.

Ukończył Gimnazjum Akademickie w Gdańsku.

Studiował w Wittenberdze i Heidelbergu.

Pierwszy raz Jan Rybiński zamieszkał w Toruniu w 1585 roku, jako profesor Gimnazjum Akademickiego.

Między 1589-1592 roku był profesorem w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku.

Był pierwszym na Pomorzu nauczycielem języka polskiego.

Promował twórczość Jana Kochanowskiego i Mikołaja Reja.

Ponownie przybył do Torunia w 1592 roku.

Objął wówczas lukratywne stanowisko sekretarza Rady Miejskiej.

Praca ta sprawiła, że utrzymywał ożywione kontakty z dworem królewskim i dworami magnackimi.

Większość czasu spędzał w Warszawie, uzyskując nawet tytuł sekretarza królewskiego.

W Toruniu napisał swe najważniejsze utwory poetyckie.

Jednak już w 1594 roku opuścił nasze miasto.

Jana Rybinskiego Gęśli Roznorymych Księga I, Torun 1593.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich XVI.Qu.2740.
Źródło: Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa

Przejściowo zarządzał majątkami Bonin i Szabdy starosty radzyńskiego Jana Dąbrowskiego, położonymi w powiecie lubawskim i brodnickim.

Przebywał kolejno na dworach największych magnatów Rzeczypospolitej: Ostrorogów, Zamoyskich, Leszczyńskich, Sapiehów, Radziwiłłów.

Uzyskał tytuł królewskiego poety oraz nobilitację szlachecką.

Tworzył wiersze w języku polskim i łacińskim.

Stopniowo porzuca łacinę.

Był pierwszym poetą pomorskim tworzącym w języku polskim.

Wiele z jego utworów wydrukowano w Toruniu:

• 1583 - Wiersze żałobliwe - drukarz Melchior Nering
• 1592 - Hodoeporicum liber I - drukarz Andrzej Koteniusz (zbiór 14 elegii łacińskich)
• 1593 - Gęśli różnorymych ksiega I - drukarz Andrzej Koteniusz
• 1599 - Wiosna - drukarz Andrzej Koteniusz (sielanka)
• 1600 - Witanie - drukarz Andrzej Koteniusz (utwór sceniczny)

Zmarł około 1621 roku.

Jan Rybiński cieszył się uznaniem współczesnych, niestety został zapomniany przez potomnych.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępne są następujące utwory Jana Rybińskiego:

1. Concentvs Hortensis Mvsarvm Congratvlantivm solennitati Nuptiarum [...] Domini M. Hvlderici Schoberi, Scholae ciuilis Turoniensis Conrectoris, Sponsi, Et [...] Virginis Evae [...] Dn. Doctoris Melchioris Pyrnesij [...] Medici & Physici Turoniensis, relictae filiae, Sponsae / Conscriptus a Ioanne Cupio, Ph. & Med. Doctore, ex Insula Mariana. - Torvnii Borvssorvm : excudebat Andreas Cotenius, 1592. - STARODRUK[spacer height="20px"]
2. De linguarum in genere tum Polonicae seorsim praestantia et utilitate Oratio ... / Jan Rybiński - Dantisci : J. Rhode, 1589. - MIKROFILM[spacer height="20px"]
3. Gęśli różnorymnych księga 1 / Jan Rybiński - Toruń : A. Cotenius, 1593. - MIKROFILM[spacer height="20px"]
4. Jana Rybińskiego "Gęśli roznorymych Księga I" / [posłowie Alojzy Tujakowski]. - Toruń : Zakłady Graficzne, 1969.[spacer height="20px"]
5. Jana Rybińskiego "Gęśli różnorymych księga I" / Zbigniew Nowak i Anna Świderska. - Gdańsk : Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1958.[spacer height="20px"]
6. Księga elegii podróżnych / Jan Rybiński ; przekł. Elwira Buszewicz ; wstęp i oprac. Elwira Buszewicz, Wojciech Ryczek ; Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2015.[spacer height="20px"]
7. Ku czci Jaśnie Wielmożnemu Panu, Panu Lwowi Sapieże, Canclerzowi wielkiemu W. Księ: Litewskiego, Mohilewskiemu, Parnawskiemu... Staroście, Nauk wysokich Mecaenasowi znamienitemu. - w Wilnie : drukował Jakub Markowicz, 1607. - STARODRUK[spacer height="20px"]
8. Mowa... Rybinskiego biskupa Kujawskiego y pomorskiego, na sessyi d. 16 lutego r. 1789 miana. - Warszawa : Druk. Nadworney, 1769. - STARODRUK[spacer height="20px"]
9. Wiersze polskie / Jan Rybiński ; oprac. Zbigniew Nowak i Anna Świderska. - Gdańsk ; Poznań : Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Oddział, 1968.[spacer height="20px"]
10. Wiersze żałobliwe, A przytym statecznie acz krotko opisuiące żywot, y sprawy zacne, rychłozmarłego [...] Pana Jana Hrabie z Ostroroga [...] : Przy końcu przydane iest [..] Małżonki iego, tuż w kilka godzin po nim [...] zmarłey, godne zalecenie / [Jan Rybinski]. - W Toruniu : Drukował Melchior Neringk, 1583. - STARODRUK[spacer height="20px"]
11. Wiosna / Jan Rybiński ; transkr., koment. i słowniczek Maria Frankowska. - Toruń : Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela, 2006.

POLECANA LITERATURA

Zbigniew Nowak

Rybiński (Ribinius, Ryba) Jan

Polski Słownik Biograficzny
Tom 33, zeszyt 3, s. 329-331

Sygnatura SIRi XVIa/1-t.33

Hasło: Rybiński Jan

Bibliografia Literatury Polskiej
Nowy Korbut
Tom 3, N-Ż, s. 190-192

Sygnatura SIRi Vb/4-t.3

Izabela Teresińska

Rybiński Jan

Dawni pisarze polscy
Tom 3, s. 395- 396

Sygnatura SIRi XVIa/LP-24c

Anna Krzewińska

Jan Rybiński

Wybitni lidzie dawnego Torunia
s. 57-62

Sygnatura SIRr IIIA/3a

Zbigniew Nowak

Jan Rybiński. Zapomniany poeta pomorski doby Odrodzenia.

Pamiętnik Literacki
Rocznik 52, 1961, zeszyt 4, s. 321-371

Sygnatura MAG 03929-52/2

Alojzy Tujakowski

Jan Rybiński - poeta dawnego Torunia

W: Jana Rybińskiego Gęśli roznorymych Księga I
Toruń 1969

Sygnatura SIRr XXXIIb/7

Zbigniew Nowak, Anna Swiderska

Jana Rybińskiego "Gęśli różnorymnych księga I"

Gdańsk 1958

Sygnatura SIRr XXXIIa/5

Maria Frankowska

"Wiosna kwieciorodna" czyli o sielance Jana Rybińskiego

W: Jan Rybiński, Wiosna, Toruń 2006
s. 19-28

Sygnatura SIRr XXXc/16

Zbigniew Nowak, Anna Świderska

Wstęp

W: Jan Rybiński, Wiersze Polskie, Gdańsk 1968
s. VII-XCVIII

Sygnatura MAG 89847