Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Starodruki. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Starodruki. Pokaż wszystkie posty

środa, 8 marca 2023

Zygmunt Mocarski - Książka w Toruniu do roku 1793 : zarys dziejów

 



rysunek otwartej książki

Zygmunt Mocarski

Książka w Toruniu do roku 1793
Zarys dziejów

Toruń 1934

Sygnatura SIRr XXXVe/8



Zygmunt Mocarski był pierwszym dyrektorem Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Uczynił on z Książnicy największą i najważniejszą bibliotekę na Pomorzu.

Mocarski uczestniczył w życiu naukowym i kulturalnym Torunia.

W 1926 roku założył Towarzystwo Bibliofilów im. Lelewela, którego był prezesem do 1939 r.

Przez cały okres międzywojenny pełnił również funkcję sekretarza Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

Zygmunt Mocarski sam prowadził badania naukowe nad dziejami książki na Pomorzu, których owocem było wybitne dzieło „Książka w Toruniu do r. 1793”.



Karta tytułowa. Napis: Zygmunt Mocarski. Książka w Toruniu do roku 1793. Zarys dziejów. Toruń. Nakładem Zarządu Miejskiego w Toruniu. 1934
Foto Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
 https://kpbc.umk.pl/publication/68808[



Monografia składa się z pięciu rozdziałów:

I. Książka w Toruniu do czasu wprowadzenia drukarstwa

II. Wprowadzenie drukarstwa i "złoty" okres kultury toruńskiej na przełomie XVI i XVII wieku

III. W epoce baroku i polihistoryzmu

IV. W głąb czasów saskich. Okres Stanisławowski

V. Uwagi ogólne

Już w średniowieczu powstały w Toruniu biblioteki przy największych kościołach i klasztorach miasta.

Pierwsza w Toruniu oficyna drukarska powstała w 1568 roku i związana była z nazwiskiem Stenczela Worffschauffla.

Autorem pierwszej wydrukowanej w 1569 r. książki "Assertiones aliquod breus ac dilucidae pro Baptismo Infantium" był Erazm Gliczner.

Drukarnia przetrwała zaledwie jeden rok.

Na stałe drukarnia rozpoczęła działalność w 1581 roku, a jej odnowicielem był Melchjor Nehring (zm. 1587), który zapoczątkował złoty wiek toruńskiej typografii.

Jego następcą został najsłynniejszy toruński drukarz Andrzej Koteniusz (zm. 1607).

Na przełom XVI i XVII wieku przypada również początek działalności Biblioteki Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego.

W kolejnych stuleciach Rada Miasta Torunia kierownictwo oficyny drukarskiej powierzała następującym drukarzom:

  • Augustyn Ferber
  • Henryk Friese
  • Franciszkek Schnellboltz
  • Michał Karnall
  • Jan Coepsellius
  • Chrystjan Beck
  • Jan Baltazar Blessler
  • Jan Konrad Rüger
  • Jan Chrysjan Laurer
  • Jan Ludwik Nicolai
  • Teofil Ehrenfried Wätzoldt
  • Jan Krzysztof Jungmann
  • Chrystjan Fryderyk Kunzen
  • Paweł Marek Bergmann
  • Karol Gottlob Gebhard
  • Jan Adam Kimmel

Drukarnia nadzorowana była przez rektora Gimnazjum Akademickiego, które było głównym odbiorcą produkcji drukarni i którego profesorowie byli autorami wielu wydawanych książek.



środa, 12 lutego 2020

Joanna Matyasik - Polonika XVI-XVII w. ze zbiorów Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy

 



rysunek otwartej książki

Joanna Matyasik

Polonika XVI-XVII w. ze zbiorów Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy
Katalog

Wydawnictwo Koronis

Bydgoszcz 2015

Sygnatura SIRr XXXVc/29



Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy posiada w swych zbiorach ponad 8 tysięcy starych druków.

Wśród nich znajduje się 490 poloników z XVI-XVII wieku (w 517 egzemplarzach).

Katalog poloników opracowany przez dr Joannę Matyasik obejmuje druki wydane w języku polskim, polskiego autorstwa oraz wytłoczone na ziemiach I Rzeczypospolitej.

Co więcej autorka uwzględniła również stare druki związane z kulturą i państwem polskim poprzez treść, w tym również druki zagraniczne.

Najstarszym drukiem zawartym w katalogu jest "Opusculum eruditum" Filipa Beroaldo, wydana w Erfurcie w 1505 roku.

Opisy bibliograficzne zawarte w katalogu dostarczają informacji na temat autora druku, tytułu, miejsca wydania, firmy drukarskiej, daty wydania, objętości druku, formatu, występowania w bibliografiach, dedykacji, aprobat, ikonografii, defektach, proweniencji, znakach własnościowych, oprawach, sygnaturze.

Bardzo cenną częścią książki są liczne indeksy:

  • koordynacja sygnatur i numerów katalogów
  • indeks autorów, tłumaczy komentatorów, redaktorów, autorów dział w pracach zbiorowych, osób występujących w tytułach
  • indeks drukarzy, nakładców, księgarzy, firm wydawniczych i księgarskich
  • wykaz druków według miast, drukarzy, nakładców, firm wydawniczych i drukarskich
  • indeks chronologiczny
  • indeks autorów dedykacji
  • indeks adresatów dedykacji
  • indeks autorów aprobaty
  • indeks autorów rycin
  • indeks proweniencji
  • wykaz ilustracji zawartych w katalogu

Warto polecić również "Wstęp" do katalogu, w którym opisano bardzo ciekawie kolekcję poloników.




czwartek, 25 kwietnia 2019

Kurioza Książnicy - XIX Toruński Festiwal Nauki i Sztuki

 



Niebieskie koło. Napis Kurioza Książnicy

Kurioza Książnicy

Pokaz

25 kwietnia 2019 - 12.00 ; 14.00
26 kwietnia 2019 - 12.00 ; 14.00
27 kwietnia 2019 - 11.00 ; 13.00

Książnica Kopernikańska
Sala nr 52 - II piętro



Książnica Kopernikańska przygotowała w ramach 19. Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki specjalny pokaz osobliwości i ciekawostek.

Nasze zbiory zaprezentujemy w czwartek, piątek i sobotę.

Na pokaz zapraszamy młodzież, dorosłych i seniorów.

Wstęp jest bezpłatny.

Będzie można zobaczyć następujące wydawnictwa:

  • Biblia Gutenberga z 1455  - faksymile jedynego polskiego egzemplarza Biblii Pelplińskiej
  • De revolutionibus orbium coelestium Mikołaja Kopernika - faksymile pierwszego wydania z Norymbergi w 1543 roku
  • Apokalipsa Heinricha von Heslera - iluminowane faksymile rękopisu z XIV wieku
  • Biblia Veteris Testamenti et Historie artificiosis picturis effigiata - faksymile Biblii ozdobionej XVI-wiecznymi drzeworytami
  • Geert Groote "Getijdenboek" - "Godzinki" - faksymile rękopisu brewiarza niderlandzkiego z XV wieku, bogato iluminowane
  • "Codex Picturatus" Balthasar Behem - faksymile zbioru przywilejów i statutów miasta Krakowa oraz ustawa cechów rzemieślniczych z XVI wieku, ozdobiony 27 barwnymi miniaturami
  • "Feurzeug Christenlicher Andacht" - faksymile modlitewnika księżnej Doroty, zony Albrechta Hohenzollerna z 1536 roku
  • "Rozrządzenie przeciwko wygonowi bydła bez pastucha" - rozporządzenie Króla Prus z 1803 roku
  • "Słownik języka polskiego" Samuela Bogumiła Lindego z 1807 roku
  • najstarsze wydania "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza
    1834 - pierwsze wydanie paryskie
    1858 - wydanie warszawskie
    1878 - wydanie toruńskie
    1882 - wydanie lwowskie z ilustracjami Andriollego
  • "Thorner WochenBlatt" - jeden tytuł - dwie gazety - 1846-1850 - konflikt toruńskich drukarzy - Ernst Lambeck versus Gustav Adolph Preuß
  • "Cholera Zeitung" - Królewiec 1831
  • "Różowa magia" Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej - książka pachnąca
  • "Ogień zielonych księżyców" Haliny Poświatowskiej - książka pachnąca
  • "Gazeta Warszawska" - pierwsza polska gazeta wychodząca regularnie od 1774 do 1939 roku
  • "Brukowiec" - satyryczne czasopismo literografowane (wyglada jak rękopiśmienne) z Paryża z 1834 roku
  • "Przyjaciel Ludu Lecki" - polskie czasopismo używające gotyckiej czcionki (szwabachy) - Ełk 1842
  • Józef del Medico "Anatomia dla użytku malarzów i rzeźbiarzów", Warszawa 1877
  • Jan Sobolew "Karanie wychowawcze jako oddziaływanie na duszę w okresie chłopiecym. O istocie, potrzebie i stosowaniu kary cielesnej" Wilno 1933
  • Władysław Nestorowicz "Dawne wykonywanie kary śmierci", Warszawa 1937
  • Dr med. E. Meynert "Głupota mody", Warszawa 1892
  • Leopold Brennejsen, Irena Cetnarowiczówna "Hygjena i Profilaktyka w dentystyce", Warszawa 1919
  • "Z kim się łączyć w małżeństwo? Wybór małżonków ze stanowiska zdrowotnego"
  • Jan Kuchta "Książka zakazana jako przedmiot zainteresowań młodzieży w okresie dojrzewania"
  • Bolesław Bardzki "Podręcznik gospodarczy : hodowanie i choroby (poprawna weterynarja) koni, bydła, owiec i trzody chlewnej w połączeniu z praktycznem zastosowaniem teorji żywienia i tuczu inwentarza, Toruń 1897
  • "Lahmann czy Schenk? Głos przestrogi do ludzkości w sprawie przewagi dzieci płci żeńskiej"
  • Bronisław Duchowicz "Napoje alkoholowe i wpływ ich na duszę i ciało człowieka", Lwów 1912
  • John Stuart Mill "Poddaństwo kobiet" Toruń 1870
  • Hufeland "Sztuka przedłużenia życia ludzkiego" Warszawa 1801
  • Fotograficzny atlas anatomii człowieka / Chihiro Yokochi, Johannes W. Rohen, Eva Lurie Weinreb, Warszawa 2004



czwartek, 13 września 2018

Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku

 



kontur kwadratu, w nim rysunek prasy drukarskiej. Napis Historia Drukarstwa

"Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku" to wybitny projekt naukowców z Instytutu Badań Literackich PAN.

O wielkości przedsięwzięcia świadczy fakt, że kolejne części wydawnictwa ukazują się od 1958 roku, a ostatnia jak na razie wyszła w 2001 roku.

Dzięki pracy autorów opracowujących hasła, wszyscy zainteresowani dziejami kultury polskiej otrzymali bardzo starannie i rzetelnie przygotowane kompendium wiedzy o staropolskiej sztuce typografii.

Wydawnictwo choć ma formę słownika, różni od encyklopedii wielkość i kompletność artykułów, z których każdy stanowi wyczerpujące studium naukowe.

"Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku" podają wiadomości o drukarzach i drukarniach, o rodzaju wydawanego piśmiennictwa, o kręgu autorów współpracujących z daną drukarnią, wreszcie o odbiorcach książek.

Nie wymienia się wszystkich książek wydawanych przez drukarnie (często ich liczba sięgała kilkuset). Podaje się tylko przykłady tych, które najlepiej charakteryzują działalność drukarni.

Wydawnictwo dzieli się na sześć tomów według układu terytorialnego ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów:

I. Małopolska
II. Śląsk (jeszcze się nie ukazał)
III. Wielkopolska - Mazowsze
IV. Pomorze
V. Wielkie Księstwo Litewskie
VI. Małopolska - Ziemie Ruskie

Do tej pory ukazały się następujące części:

  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku : praca zbiorowa. T. 1, Małopolska. Cz. 1, Wiek XV-XVI
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku : praca zbiorowa. T. 1, Małopolska. Cz. 2, Wiek XVII-XVIII. Vol. 1, A - K
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku : praca zbiorowa. T. 1, Małopolska. Cz. 2, Wiek XVII-XVIII. Vol. 2, L - Ż i drukarnie żydowskie
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. T. 3, cz. 1 Wielkopolska
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. T. 3, cz. 2, Mazowsze z Podlasiem
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. T. 4, Pomorze
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. Z. 5, Wielkie Księstwo Litewskie
  • Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. Z. 6, Małopolska - Ziemie Ruskie

Hasła w poszczególnych tomach ułożone są alfabetycznie według nazwisk drukarzy, nazw drukarni lub miejscowości, w której działała drukarnia.

Słownik uwzględnia nie tylko właścicieli drukarń, ale również ich kierowników, zatrudnionych drukarzy, a nawet pomocników drukarskich.

Hasła składają się z dwóch części : opisowej i bibliografii przedmiotu.

Bibliografia jest selektywna.

Część opisowa artykułów składa się z kilku części.

1. Biogram

2. Działalność wydawniczo-drukarska oficyny:
- losy zakładu,
- charakterystyka produkcji,
- zasób typograficzny,
- współpracownicy tłoczni.

3/4. Pozadrukarska działalność drukarzy:
- księgarstwo,
- introligatorstwo,
- działalność pisarska.

Tekst uzupełniają tabelki statystyczne obrazujące przebieg i wyniki ilościowe produkcji.

Każdy zeszyt ma spis artykułów oraz chronologiczny wykaz drukarni.



Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku

Tom 1: Małopolska
Część 1: Wiek XV-XVI

Wrocław - Warszawa - Karków - Gdańsk - Łódź 1983

Sygnatura SIRi Ib/4t.1

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Polska Akademia Nauk - Instytut Badań Literackich

Praca zbiorowa pod redakcją Alodii Kaweckiej-Gryczowej

Opracowanie redakcyjne bibliografii: Krystyna Korotajowa

Autorzy: Danuta Bacewiczowa, Henryk Bułhak, Alodia Kawecka-Gryczowa, Krystyna Korotajowa, Wojciech Krajewski, Joanna Krauze-Karpińska, Anna Mańkowska, Jan Pirozyński, Wanda Ptak-Korbel, Zofia Wawrykiewicz, Maria Zychowiczowa.


Tom ten poświęcony jest najważniejszemu ośrodkowi renesansowego drukarstwa jakim była Małopolska z Krakowem.

Opracowanie obejmuje dawne województwa krakowskie, sandomierskie, lubelskie.

Zdecydowanie na tym terenie dominował Kraków.

Większe znaczenie w epoce renesansu uzyskały jeszcze na krótko różnowiercze drukarnie w Pińczowie i Lutosławicach.

Inne ośrodki rozwinęły się w XVII i XVIII wieku, których część 1 tomu I nie obejmuje.

Słownik rejestruje właścicieli drukarń, czeladników, uczniów i odlewników książek.

Wśród najważniejszych nazwisk należy wymienić drukarnie Hallera, Unglera, Wietora, Wierzbięty, Januszowskiego.

Na uwagę zasługuje dodatek specjalny poświęcony drukarniom żydowskim.

W tomie tym znajdziemy biogram pierwszego drukarza na ziemiach polskich jakim był Kasper Straube, Niemiec, który działał w Krakowie w latach 1473-1477.

Pierwszą publikacją wydrukowaną przez niego w 1473 roku był "Almanach ad annum 1474".

Jego autorem był prawdopodobnie Piotr Gaszowiec - astrolog i astronom.

"Almanach" zawierał m. in. dane dotyczące faz księżyca oraz podawał najkorzystniejsze terminy puszczania krwi.

Był to druk jednokartkowy, odbity jednostronnie.



Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku

Tom 3: Część 1: Wielkopolska

Wrocław - Warszawa - Karków - Gdańsk 1977

Sygnatura SIRi Ib/4t.3

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Polska Akademia Nauk - Instytut Badań Literackich

Opracowali: Alodia Kawecka-Gryczowa, Krystyna Korotajowa, Jan Sójka


Tom poświęcony Wielkopolsce uwzględnia drukarnie położone w Poznaniu, Kaliszu,  Szamotułach (gdzie wydrukowano w 1558 roku pierwszą wielkopolską książkę), Grodzisku, Włocławku, Lesznie, Wschowej, Szlichtyngowej, Mokrsku, Rawiczu, Bojanowie, Piotrkowie.

Specyfiką drukarstwa Wielkopolskiego była duża aktywność drukarni różnowierczych - Braci Czeskich i luteran.

Od połowy XVII wieku produkcję wydawniczą w Wielkopolsce zdominowały zakonne drukarnie jezuickie.



Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku

Tom 4: Pomorze

Wrocław - Warszawa - Karków 1962

Sygnatura SIRi Ib/4t.4

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Polska Akademia Nauk - Instytut Badań Literackich
Biblioteka Narodowa

Opracowaly: Alodia Kawecka-Gryczowa, Krystyna Korotajowa


Zasięg terytorialny tomu obejmuje wybrzeże Bałtyku od Szczecina aż do Królewca - Pomorze Zachodnie, Pomorze Gdańskie z Toruniem i Prusy Książęce.

Specyfiką pomorskiego drukarstwa jest skupienie się produkcji w pięciu głównych miastach - Szczecin, Gdańsk, Toruń, Elbląg, Królewiec.

Spotykamy na tym terenie kilka drukarni istniejących nie przerwanie od XV do XVIII wieku, a prowadzonych przez różnych drukarzy czy różne dynastie drukarzy.

Są to na przykład:
- Drukarnia radziecka i gimnazjalna w Gdańsku (od 1538 roku)
- Drukarnia radziecka i gimnazjalna w Toruniu (od 1581 roku)
- Drukarnia gimnazjalna w Elblągu (od 1604 roku)
- Drukarnia akademicka w Królewcu (od 1639 roku)

Wśród toruńskich drukarzy słownik zawiera następujące hasła:

  1. Bekk Christian (1680-1690)
  2. Bergmann Paweł Marek (1762-1778)
  3. Böttcher Paweł (1623-1638)
  4. Bresler Jan Baltazar (1690-1699)
  5. Burau Joachim (1699-1705)
  6. Burau Chrystian (1699-1705)
  7. Coepselius Jan (1667-1679)
  8. Ferber August (1609-1621)
  9. Friese Henryk (1621-1623)
  10. Friese Szymon (lata 80-te XVI w.)
  11. Gebhard Karol Gottlob (1778-1789)
  12. Hübner Jakub (1569-1587)
  13. Jungmann Jan Krzysztof (1750-1759)
  14. Karnall Michał (1643-1666)
  15. Kimmel Jan Adam (1789-1806)
  16. Koteniusz Andrzej (1587-1607)
  17. Koteniusz Eufrozyna (1608)
  18. Kunzen Chrystian Fryderyk (1759-1762)
  19. Laurer Jan Chrystian (1708-1709)
  20. Nering Melchior (1581-1587)
  21. Nicolai Jan Ludwik (1709-1744)
  22. Rüger Jan Konrad (1705-1708)
  23. Schmied Jakub (1623-1638)
  24. Schnellboltz Franciszek (1623-1638)
  25. Schnellboltz - wdowa (1639-1642)
  26. Wätzold Teofil Eherenfried (1745-1750)
  27. Worffschauffel Stanisław (1568-1569)

Właśnie Stenczel Worffschauffel założył pierwszą drukarnię w Toruniu.

Pierwszą wydrukowaną w naszym mieście książką było dzieło Erazma Glicznera druk „Assertationes aliquot breues ac dilucidae pro baptismo infantium …”.




Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku

Tom 5: Wielkie Księstwo Litewskie

Wrocław - Karków 1959

Sygnatura SIRi Ib/4t.5

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Polska Akademia Nauk - Instytut Badań Literackich
Biblioteka Narodowa

Opracowali: Alodia Kawecka-Gryczowa, Krystyna Korotajowa, Wojciech Krajewski


Jest to pierwszy chronologicznie tom serii - ukazał się w 1959 roku.

W Wielkim Księstwie Litewskim funkcjonowały drukarnie hebrajskie, katolickie, różnowiercze, unijne i ruskie.

Najsilniejszym ośrodkiem typograficznym było oczywiście Wilno.

Twórca pierwszej tutejszej oficyny był Franciszek Skoryna w 1524 roku.

W stolicy Wielkiego Księstwa funkcjonowały miedzy innymi drukarnia akademicka, drukarnia zborowa, drukarnia franciszkańska, drukarnia pijarów.

Poza nim tom V uwzględnia również wiele innych tłocznie w takich miejscowościach jak: Brześć Litewski, Nieśwież, Ciapin, Zabłudów, Zasław, Łosk, Ryga, Upita, Żejmy, Jewie, Lubcz, Oszmiana Murowana, Mohylew, Kutein, Bujnicze, Białynicze, Kiejdany, Słuck, Grodno, Supraśl, Pińsk, Słonim, Połock, Mińsk, Żyrowice.



Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku

Tom 6: Małopolska - Ziemie Ruskie

Wrocław – Karków 1960

Sygnatura SIRi Ib/4t.6

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Polska Akademia Nauk – Instytut Badań Literackich
Biblioteka Narodowa

Opracowali: Alodia Kawecka-Gryczowa, Krystyna Korotajowa, Wojciech Krajewski


Na Ziemiach Ruskich funkcjonowały drukarnie hebrajskie, polskie katolickie, polskie różnowiercze, polskie unijne i ruskie.

Pierwszą oficynę założył w 1572 roku Iwan Fedorow w Lwowie - była to drukarnia ruska.

Stała się ona podwaliną pod najsłynniejszą lwowska oficynę, czyli Drukarnię Stauropigialną, założoną w 1586 roku przez mieszczan lwowskich, zorganizowanych w bractwo przy cerkwi Zaśnięcia NMP.

Drukarnia bracka do 1708  roku była ostoją wyznania greckiego, a po tej dacie kościoła unickiego.

Drukarnia Stauropigialna działała jeszcze w XX wieku.

Drukarnie na Ziemiach Ruskich były bardzo rozproszone.

Działały w takich ośrodkach jak: Lwów, Ostróg, Zamość, Nowy Wereszczyn, Stratyń, Dermań, Kryłoś, Paniowce, Dobromil, Kijów, Uniów, Poczajów, Uherce, Rachmanów, Jaworów, Jarosław, Czetwertnia, Łuck, Czernihów, Czorna, Krzemieniec, Dolsk Stary, Żółkiew, Tartaków, Przemyśl, Oleksiniec, Berdyczów, Turka, Podhorce, Żytomierz, Poryck, Meżyrów, Radziwiłłów, Połonne, Podbereżce, Korzec, Jaryszów, Sławuta, Tulczyn, Minkowce, Dubno, Machnówka, Mohylów, Sudyłków, Kamieniec Podolski, Sambor, Studzienica, Sokal.




wtorek, 20 czerwca 2017

Cenne, bo bezcenne - skarby gromadzone przez wieki

 


Cenne, bo bezcenne
Skarby gromadzone przez wieki

Anna Mazerska

Prelekcja - pokaz

23 Toruński Festiwal Książki

12 czerwca 2017

Książnica Kopernikańska w Toruniu



W poniedziałek 12 czerwca 2017 roku w Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu odbył się pokaz starodruków przygotowany przez pracowników Działu Zbiorów Specjalnych.

Była to wyjątkowa okazja do zobaczenia eksponatów, które na co dzień nie są udostępniane.

Prowadząca pokaz kustosz Anna Mazerska opowiedziała zgromadzonym o historii toruńskich bibliotek i dziejach książki.

Zobaczyliśmy niezwykle bogato ilustrowany inkunabuł "Kronikę świata" (Liber chronicarum) Hartmanna Schedla.

Książka została wydrukowana na papierze czerpanym w 1493 roku w Norymberdze.

Zawiera aż 1809 drzeworytów przedstawiających sceny i postacie historyczne, widoki miast i krajów (w tym również polskich).

Kolejnym cennym dziełem, które widzieliśmy był toruński mszał krzyżacki z katedry św. Janów "Missale Dominorum Teutonicorum".

Jest to inkunabuł wydany w Norymberdze w 1499 roku.

Inkunabułami nazywamy pierwsze wydrukowane książki wydane między 1452 rokiem (wynalezienie druku przez Jana Gutenberga), a 1500 rokiem włącznie.

Mszał cechuje tzw. rubrykowanie - czyli ręczne nanoszenie tekstu za pomocą czerwonego tuszu (ruber-czerwony).

Kolejnym elementem pokazu były zdobione oprawy książek, znajdujących się w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej.

Widzieliśmy oprawy gotyckie, renesansowe i barokowe,  oprawy aksamitne, srebrne, koralikowe, oprawy ze skóry świńskiej, cielęcej, koźlęcej, oprawy zdobione tłoczeniami, oprawy z guzami i zapinkami.


Na zdjeciu widać faksymile Biblii Gutenberga. Dwa tomy umieszczone są w wielkiej walizce. Tomu maja czerwone oprawy wytłaczane we wzory roślinne i geometryczne. Na oprawach pięć guzów metalowych. Na spodzie wieka walizki widać kartkę  napisem: Certyfikat Biblii Gutenberga
Faksymile Biblii Pelplińskiej,
Książnica Kopernikańska w Toruniu

Oprócz oryginalnych starodruków mieliśmy też okazję zobaczyć ich wierne kopie - faksymile.

Wśród nich były:

  • Biblia Gutenberga z Pelplina
  • pergaminowy rękopis Apokalipsy św. Jana wierszem ułożony przez Heinricha von Heslera
  • "Modlitewnik księżnej Doroty" żony Albrechta Hohenzollerna z XVI wieku
  • "De revolutionibus orbium coelestium" Mikołaja Kopernika z 1543 roku






środa, 1 lipca 2015

Bulwar Sztuki o prezentacji faksymiliów Książnicy Kopernikańskiej

 


10 czerwca 2015 roku w ramach Święta Województwa Kujawsko-Pomorskiego odbyły się „Drzwi Otwarte” w Książnicy Kopernikańskiej.

W ramach imprezy zaprezentowaliśmy pokaz na temat historii Książnicy oraz najbardziej wyjątkowe faksymilia i cymelia z naszych zbiorów. 

Imprezę zorganizował dr Mariusz Balcerek - kierownik Działu Informacyjno-Bibliograficznego.

Obszerną relację z imprezy przygotowała redaktor Ewa Jarczyk z Telewizji Toruń.

Materiał ukazał się w programie "Bulawr Sztuki" nr 97 w niedzielę 28 czerwca 2015 roku.

Widzowie Telewizji Toruń mieli okazję do obejrzenia cennych faksymiliów rękopisów i starodruków, takich jak:

- pergaminowy egzemplarz Apokalipsy Heinricha von Hesslera. To faksymile staroniemieckiego iluminowanego kodeksu z polowy XIV wieku.

- niezwykle bogato ilustrowany rękopis staroniderlandzkiego brewiarza z połowy XIV wieku, autorstwa Geerta Groote.

- pierwsze wydanie "O obrotach sfer niebieskich" Mikołaja Kopernika z 1543 roku z Norymbergi.

Krystyna Wyszomirska (kierownik Działu Zbiorów Specjalnych) opowiedziała telewidzom o faksymile najstarszej drukowanej przy użyciu ruchomych czcionek książki na świecie jaką jest Biblia Gutenberga z połowy XV w.

Książnica posiada w swych zbiorach wierną kopię egzemplarza przechowywanego w Pelplinie.

Dzięki faksymiliom (czyli dokładnym kopiom egzemplarzy inkunabułów i starodruków) mieszkańcy Torunia mogą się zapoznawać ze starymi książkami, co nie jest możliwe w przypadku ich oryginałów, zamkniętych w skarbcach.

W ramach imprezy, którą prowadził kierownik Działu Informacyjno-Bibliograficznego dr Mariusz Balcerek, pokazywaliśmy również oryginalne nasze zbiory.

W wywiadzie udzielonym redaktor Ewie Jarczyk dr Mariusz Balcerek opowiedział m. in. o niezwykłym wydaniu dzieł zebranych Adama Mickiewicza, jakie ukazało się w 1898 roku w setną rocznicę urodzin wieszcza.

Jest to wydanie miniaturowe, pozwalające ukryć kobietom zakazane przez władze utwory w medalionie czy obcasie.

Mimo, że książka ma wymiary 2 cm na 3 cm, to liczy 800 stron i mieści się w niej „Pan Tadeusz”, „Dziady”, „Konrad Wallenrod”, „Giaur”,  „Grażyna” i wiele innych poezji wieszcza.

Zbiór czyta się za pomocą lupy dołączonej do chroniącej książkę kasetki.

Telewizja Toruń sfilmowała również, jak mieszkańcy Torunia przeglądali i wąchali wyjątkowe bibliofilskie wydania poezji Haliny Poświatowskiej i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

Wyjątkowość tych współczesnych cymeliów polega na tym, że są wydane na papierze czerpanym, a co ważniejsze, że ich okładki zostały nasączone zapachem róży i konwalii.




czwartek, 25 czerwca 2015

Nad złoto cenniejsze... - Skarby Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Muzeum Okręgowym w Toruniu

 


Nad złoto cenniejsze...
Skarby Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Wystawa
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Ratusz Staromiejski
Sala Królewska

14-30 czerwca 2015


Z okazji 70 rocznicy utworzenia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Biblioteka Uniwersytecka postanowiła pokazać publiczności swoje najcenniejsze zbiory.

Wystawę zorganizowano w Muzeum Okręgowym w Toruniu w Sali Królewskiej.

Prezentowana kolekcja składa się z dwóch części:
1. Srebrna Biblioteka księcia Albrechta Hohenzollerna.
2. Inne rękopisy i starodruki należące do księcia Albrechta Hohenzollerna.

Słynna Srebrna Biblioteka zawdzięcza swoją nazwę kunsztownym srebrnym oprawom. Kolekcja powstała w latach 1545-1562 z inicjatywy księżnej Anny Marii, drugiej żony Albrechta Hohenzollerna. Pierwotnie składała się z 20 pozycji. Do naszych czasów zachowało się 15 zabytkowych opraw. Srebrne oprawy nie były dziełem jednego złotnika - doliczono się siedmiu różnych. Na oprawach widnieją kompozycje przedstawiające sceny biblijne lub wizerunki księcia Albrechta. Zabytkowe druki ważą od 2 do 5 kg. Oprawione książki to głównie protestanckie pisma, zwłaszcza wiele prac Marcina Lutra, prywatnie przyjaciela księcia.

Druga część wystawy prezentowana w hallu przed Salą Królewską zawiera rękopisy i starodruki, które w większości należały do Albrechta Hohenzollerna (490-1568) - nie zostały jednak oprawione w srebrne płyty. Wśród nich znajduje się na przykład śpiewnik "Geystliche Lieder" z dedykacją Katarzyny Luter (żony Marcina Lutra) dla księżnej Doroty (pierwszej małżonki księcia Albrechta).




czwartek, 11 czerwca 2015

"Aktualności Toruńskie" o Drzwiach Otwartych w Książnicy Kopernikańskiej

 


10 czerwca 2015 roku w ramach Święta Województwa Kujawsko-Pomorskiego Dział Informacyjno-Bibliograficzny zorganizował "Drzwi Otwarte" w Książnicy Kopernikańskiej.

W ramach imprezy zaprezentowaliśmy pokaz na temat historii Książnicy oraz udostępniliśmy kilka najciekawszych naszych faksymiliów.



Informację z imprezy przygotowała redaktor Ewa Jarczyk z Telewizji Toruń.

Materiał ukazał się w "Aktualnościach Toruńskich" (środa 10.06.2015 r.)

 Goście Książnicy i widzowie Telewizji Toruń zobaczyli faksymile najstarszej drukowanej książki na świecie jaką jest Biblia Gutenberga z połowy XV w.

Książnica posiada w swych zbiorach wierną kopię egzemplarza przechowywanego w Pelplinie.

Dzięki faksymiliom (czyli dokładnym kopiom egzemplarzy inkunabułów i starodruków) mieszkańcy Torunia mogą się zapoznawać ze starymi książkami, co nie jest możliwe w przypadku ich oryginałów których często zachowało się po kilka egzemplarzy na całym świecie.

W ramach imprezy, którą prowadził kierownik Działu Informacyjno-Bibliograficznego dr Mariusz Balcerek, pokazywaliśmy również oryginalne nasze zbiory.

W Telewizji Toruń można było zobaczyć na przykład miniaturowe wydanie "Poezyi" Adama Mickiewicza.

Mimo, że książka ma wymiary 2 cm na 3 cm mieści się w niej "Pan Tadeusz", "Dziady", "Konrad Wallenrod", "Giaur"',  "Grażyna" i wiele innych poezji wieszcza..

Zbiór wydany w 1898 roku czyta się za pomocą lupy dołączonej do chroniącej książkę kasetki.

Telewizja Toruń sfilmowała również, jak mieszkańcy Torunia przeglądali i wąchali wyjątkowe bibliofilskie wydania poezji Haliny Poświatowskiej i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

Wyjątkowość tych współczesnych cymeliów polega na tym, że są wydane na papierze czerpanym, a co ważniejsze, że są to książki pachnące różami i konwaliami.