Dziedzictwo Torunia i ziemi chełmińskiej
Odkrycia i reinterpretacje
Jest to czwarty tom cyklu „Studia i Materiały z Dziedzictwa Kulturowego Torunia i Regionu”.
Blog Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu
Cykl: 100 lat Niepodległego Torunia. Warto pamiętać
Seria: Balonowy Toruń
Puchar Gordona Bennetta
Wystawa
Polskie sukcesy 1933-2018
w witrażowych pracach Sławomira Intka
oraz
W akwarelowych przestworzach
Zapraszamy od 18 sierpnia 2021
Kujawsko-Pomorski Teatr Muzyczny w Toruniu
ul. Żeglarska 8
64 Gordon Bennett Cup
FAI World Long Distance
Gas Balloon Championship
SP64GBC
Polish Amateur Radio Club Station
Okolicznościowa kartka toruńskich krótkofalowców SP64GBC z Klubu Krótkofalowców PZK OSA przy Towarzystwie Miłośników Torunia
Toruńscy baloniarze nie tylko służyli ojczyźnie w elitarnych jednostkach Wojska Polskiego w II RP, (także jako aeropiechurzy w trakcie wojny polsko-bolszewickiej), ale i wpisali się w krajobraz międzywojennej stolicy województwa pomorskiego, poprzez podejmowane działania sportowe.
M.in. było to uczestnictwo w międzynarodowych zawodach balonowych Gordon Bennett Cup.
Te prestiżowe rozgrywki były specjalnością Polaków, także baloniarzy-sportowców, tych związanych z Toruniem.
Historia dopisała ciąg dalszy tej opowieści, w tym roku zawody odbędą się w Toruniu.
Czy ktoś rok temu o tym marzył?
No chyba tylko nasza kochana Jola Przybylak… wnuczka toruńskiego baloniarza z II RP, pilotka, szybowniczka i spadochroniarka, strażniczka pamięci o tych którzy w przestworach osiągnęli dla kraju co tylko się da...
Na toruńskim Lotnisku Aeroklubu Pomorskiego będziemy śledzić początek zmagań uczestników 64. Międzynarodowych Zawodów o Puchar Gordona Bennetta, (planuje się ich rozpoczęcie między 20 a 21 sierpnia).
Zainteresowanym imprezą, przypomniał osiągnięcia naszych baloniarzy (polskich i tych toruńskich), ich sukcesy sprzed lat, Mariusz Thomas z Towarzystwa Miłośników Torunia.
12 sierpnia 2021 r. na FB Książnicy Kopernikańskiej opowiedział on, w ramach cyklu spotkań ToMiTo i Książnicy „Wieczory Toruńskie online”, o tym pięknym rozdziale w historii naszego miasta i kraju.
Ilustracją tej opowieści będzie przygotowywana wystawa toruńskiego witrażysty Sławomira Intka.
Jego witrażowe repliki 3D historycznych polskich balonów i toruńskiego sterowca Lech z okresu dwudziestolecia międzywojennego nasi czytelnicy mogli podziwiać rok temu w bibliotece (wówczas zaprezentował je na wystawie M. Thomasa pt. „Baloniarze garnizonu toruńskiego w służbie Niepodległej”).
Nasz znawca i pasjonat lotnictwa, mistrz Sławomir, nie próżnował i tym razem wykonał nowe repliki balonów.
Zarówno te z ubiegłego roku, jak i te nowe piękne witraże można będzie podziwiać od środy 18 lipca na wystawie w siedzibie toruńskiego Teatru Muzycznego.
Replika witrażowa balonu SP-B20 Polonez w skali ok. 1:50,
na którym Ireneusz Cieślak w 1983 roku
zdobył puchar Gordona Bennetta,
wykonana przez Sławomira Intka z toruńskiej pracowni witraży.
Foto: Sławomir Intek
Replika witrażowa balonu SP-B20 Polonez w skali ok. 1:50,
na którym Mateusz Rękas i Jacek Bogdański w 2018 roku
zdobyli puchar Gordona Bennetta,
wykonana przez Sławomira Intka z toruńskiej pracowni witraży.
Foto: Sławomir Intek
Jak Powstaje witraż
Prelekcja
Czwartek – 18 lutego 2021 r.
Godzina 18.00
Facebook Książnicy Kopernikańskiej
https://www.facebook.com/KsiaznicaKopernikanska/
W czwartek 18 lutego 2021 r. na Facebooku Książnicy Kopernikańskiej, o godzinie 18.00 odbędzie się transmisja na żywo prelekcji pana Sławomira Intka na temat „Jak powstaje witraż”.
Spotkanie on-line odbędzie się w ramach cyklu Wieczory Toruńskie.
Organizatorami wydarzenia są: Interaktywne Muzeum Witraży „Nisza” w Toruniu, Książnica Kopernikańska w Toruniu, Pracownia Witraży Intek-Art w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia.
Gościem wieczoru będzie Sławomir Intek, toruński witrażysta, który opowie o tym, jak powstaje witraż. Będzie to pierwsze z cyklu spotkanie dotyczące witraży, także tych w Toruniu. Zaproszenie na wieczór kierujemy do całych rodzin i wszystkich miłośników tej zagadkowej sztuki zdobienia szkłem. Czy Mistrz zdradzi nam wszystkie tajniki niezwykłej sztuki „malowania” szkłem? Mamy szansę, że tak, bowiem zaprasza Nas do siebie, do pracowni, wraz ze swą wnuczką, a czego dziadek nie zrobi dla wnusi?
Mistrza Sławomira czytelnicy i przyjaciele Książnicy już poznali. W ubiegłym roku jego dzieła – witrażowe repliki 3D historycznych polskich balonów – były eksponowane na wystawie poświęconej toruńskim baloniarzom - wzbudziły zachwyt i zainteresowanie.
Nasz gość jest absolwentem liceum konserwacji zabytków architektury, odbył praktykę w renomowanej pracowni konserwacji zabytków przy ul. Rabiańskiej, u nestora toruńskich witrażystów, Władysława Kozioła. Od lat w jego pracowni powstają piękne witraże, te o charakterze użytkowym – lampy, aniołki toruńskie, ale i te kolekcjonerskie (powstają repliki balonów, samolotów i sterowców). Podejmuje się także konserwacji zabytkowych obiektów witrażowych. Wykonuje również monumentalne witraże w kościołach np. w toruńskiej świątyni pw. bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego na Glinkach wykonał piękne witraże w okiennicach, są one odwzorowaniem malowideł El Greca. (Ostatni szósty, 12 metrowy witraż, przedstawiający chrzest Chrystusa, został zamontowany w rocznicę konsekracji świątyni w 2020 roku).
Warto poznać tajemnice tej niezwykłej sztuki, zanim osobiście odwiedzimy Muzeum Witraży „Nisza”, które powstało tuż przy pracowni Intek-Art. W tym muzeum można z bliska zobaczyć to, o czym opowie w czwartek Mistrz Sławomir.
Gorąco zapraszam.
dr Katarzyna Tomkowiak
![]() |
Sławomir Intek i Eskadra P11 |
![]() |
Interatywne Muzeum Witraży i Pracownia Witraży Intek-Art |
![]() |
Sławomir Intek – Witraże w kościele pw. bł. ks. Frelichowskiego przy ul Szubińskiej 15 w Toruniu wg malarstwa El Greca |
![]() |
Sławomir Intek – Witraż: Boże Narodzenie |
![]() |
Sławomir Intek – Witraż o tematyce baloniarskiej (foto. Tomasz Dorawa) |
![]() |
Sławomir Intek
Jak Powstaje witraż
Prelekcja
Czwartek - 18 lutego 2021 r.
Godzina 18.00
Facebook Książnicy Kopernikańskiej
https://www.facebook.com/KsiaznicaKopernikanska/
W czwartek 18 lutego 2021 r. na Facebooku Książnicy Kopernikańskiej, o godzinie 18.00 odbędzie się transmisja na żywo prelekcji pana Sławomira Intka na temat „Jak powstaje witraż”.
Spotkanie on-line odbędzie się w ramach cyklu Wieczory Toruńskie.
Organizatorami wydarzenia są: Interaktywne Muzeum Witraży „Nisza” w Toruniu, Książnica Kopernikańska w Toruniu, Pracownia Witraży Intek-Art w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia.
Gościem wieczoru będzie Sławomir Intek, toruński witrażysta, który opowie o tym, jak powstaje witraż. Będzie to pierwsze z cyklu spotkanie dotyczące witraży, także tych w Toruniu. Zaproszenie na wieczór kierujemy do całych rodzin i wszystkich miłośników tej zagadkowej sztuki zdobienia szkłem. Czy Mistrz zdradzi nam wszystkie tajniki niezwykłej sztuki „malowania” szkłem? Mamy szansę, że tak, bowiem zaprasza Nas do siebie, do pracowni, wraz ze swą wnuczką, a czego dziadek nie zrobi dla wnusi?
Mistrza Sławomira czytelnicy i przyjaciele Książnicy już poznali. W ubiegłym roku jego dzieła - witrażowe repliki 3D historycznych polskich balonów - były eksponowane na wystawie poświęconej toruńskim baloniarzom wzbudziły zachwyt i zainteresowanie.
Nasz gość jest absolwentem liceum konserwacji zabytków architektury, odbył praktykę w renomowanej pracowni konserwacji zabytków przy ul. Rabiańskiej, u nestora toruńskich witrażystów, Władysława Kozioła. Od lat w jego pracowni powstają piękne witraże, te o charakterze użytkowym – lampy, aniołki toruńskie, ale i te kolekcjonerskie (powstają repliki balonów, samolotów i sterowców). Podejmuje się także konserwacji zabytkowych obiektów witrażowych. Wykonuje również monumentalne witraże w kościołach np. w toruńskiej świątyni pw. bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego na Glinkach wykonał piękne witraże w okiennicach, są one odwzorowaniem malowideł El Greca. (Ostatni szósty, 12 metrowy witraż, przedstawiający chrzest Chrystusa, został zamontowany w rocznicę konsekracji świątyni w 2020 roku).
Warto poznać tajemnice tej niezwykłej sztuki, zanim osobiście odwiedzimy Muzeum Witraży „Nisza”, które powstało tuż przy pracowni Intek-Art. W tym muzeum można z bliska zobaczyć to, o czym opowie w czwartek Mistrz Sławomir.
Gorąco zapraszam.
dr Katarzyna Tomkowiak
Cykl: 100 lat Niepodległego Torunia. Warto pamiętać
Seria: Balonowy Toruń
Baloniarze garnizonu toruńskiego w służbie Niepodległej.
Uroczyste otwarcie wystawy w Książnicy Kopernikańskiej
13 sierpnia 2020 roku
W holu Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu 13 VIII 2020 r. o godzinie 11.00, organizatorzy wystawy, dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej Danetta Ryszkowska-Mirowska oraz prezes Towarzystwa Miłośników Torunia prof. dr hab. Krzysztof Mikulski, przyjęli serdecznie licznie przybyłych gości. Wszystko odbyło się zgodnie z zabezpieczeniami epidemicznymi. Nasi wierni czytelnicy, miłośnicy historii Torunia, członkowie ToMiTo, a także pasjonaci lotnictwa, nie zawiedli, zaszczycili nas Swą obecnością.
Gościliśmy wiceprezydenta Torunia Pawła Gulewskiego, który wręczył biało-czerwone kwiaty, wnuczce toruńskiego baloniarza – Stanisława Kołodziejczaka, Jolancie Przybylak, (przypomniał on także jej zasługi w upamiętnianiu działań lotników i baloniarzy nie tylko z regionu toruńskiego). Jolanta Przybylak, której pamiątki rodzinne eksponujemy w gablotach w holu biblioteki, przyjechała do Książnicy z mężem i gronem przyjaciół, podobnie jak ona miłośników lotnictwa.
![]() |
Wiceprezydent Torunia Paweł Gulewski wręcza kwiaty wnuczce toruńskiego baloniarza Stanisława Kołodziejczaka Jolancie Przybylak (13 VIII 2020; fot. Tomasz Dorawa). |
Był również obecny Sławomir Intek z toruńskiej Pracowni witraży Intek-Art w Toruniu, którego repliki balonowe zaprezentowano na wystawie. Przybył wraz z miłośnikiem lotnictwa, autorem wielu tekstów i zdjęć o tej tematyce, Miłoszem Rusieckim.
Obecny był także dyrektor toruńskiego oddziału Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy Bartosz Smykowski (autor m.in. książki Lotnictwo Armii Pomorze w kampanii polskiej 1939 r.). Pośród gości można było dostrzec ks. prałata Józefa Nowakowskiego (duszpasterza z Parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Toruniu i Błogosławionego Stefana Wincentego Frelichowskiego) czy dr Cecylię Iwaniszewską z ToMiTo.
![]() |
Sterowiec „Lech” – replika witrażowa wykonana przez Sławomira Intka w toruńskiej pracowni Intek-Art., w holu Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu (13 VIII 2020; fot. Tomasz Dorawa) |
Warto posłuchać tych balonowych opowieści w sieci (można o tym poczytać także na tym blogu, teksty pt. "Batalion (Baon) Balonowy w Toruniu. Królowie nieba, awiatorzy i aeronauci z Torunia" oraz "Antoni Janusz – balonowe serce Torunia z Wielkopolski)," i obejrzeć wystawę w holu toruńskiej Książnicy, czekamy na Państwa jeszcze do końca października (jej opis zajdziecie na tym blogu pt. "Baloniarze garnizonu toruńskiego w służbie Niepodległej)". Zapraszam, by osobiście podziwiać podświetlone pięknie witraże (ich opis zajdziecie na tym blogu pt. "Witrażowe repliki 3D historycznych polskich balonów i toruńskiego sterowca Lech z okresu dwudziestolecia międzywojennego)," i zobaczyć autentyczne dokumenty po toruńskim baloniarzu… (ich opis zajdziecie na tym blogu pt. "Z wizytą u Jolanty Przybylak w Lubiczu Dolnym, wnuczki baloniarza Stanisława Kołodziejczaka (1897-1988), majstra wojskowego z Batalionu Balonowego w Toruniu).'
Wystawie towarzyszy folder okolicznościowy pod tym samym tytułem co wystawa: „Baloniarze garnizonu toruńskiego w służbie Niepodległej”, który w siedzibie biblioteki można bezpłatnie otrzymać.
dr Katarzyna Tomkowiak
Cykl: 100 lat Niepodległego Torunia. Warto pamiętać
Seria: Balonowy Toruń
Witrażowe repliki 3D historycznych polskich balonów i toruńskiego sterowca Lech z okresu dwudziestolecia międzywojennego.
Z wizytą w toruńskiej pracowni witraży Intek-Art
Witrażownictwo podobnie jak piernikarstwo to wizytówka naszego miasta. Chociaż nie wiem czy o tym pamiętamy? Początki sztuki witrażownictwa w Toruniu sięgają końca XIII w. Mistrzowie wówczas tworzący pracowali na potrzeby kościołów, budowli świeckich i kamienic mieszkalnych. Współczesne witraże cieszą każdego z nas, podziwiamy je już nie tylko w wersji monumentalnej, ale w postaci przedmiotów dnia codziennego. Wykonywane są z tych magicznych szkiełek m.in. lampy, herby miast, loga instytucji, okolicznościowe pamiątki, także te, które powstały na indywidualne zamówienie oraz modele witrażowe 3D.
Od lat 90. XX w. toruńską specjalnością stało się wykonywanie modeli witrażowych, a właściwie replik historycznych (powstałych w skali 1:50) statków powietrznych. Było to możliwe dzięki połączeniu wiedzy o aeronautyce, kunsztu rzemiosła witrażowego i pasji tworzenia, toruńskiego witrażysty Sławomira Intka, który zaprosił do swej pracowni członków Towarzystwa Miłośników Torunia. Przy jego udziale powstanie wystawa w Książnicy Kopernikańskiej, która upamiętni żołnierzy jednostki balonowej, która stacjonowała w naszym mieście w okresie II RP, (podobnie jak i absolwentów Szkoły Podchorążych Wojsk Balonowych w Toruniu). Na ekspozycji znajdą się także witrażowe podobizny balonów, które w zawodach sportowych były wykorzystywane także przez toruńskich baloniarzy. A także replika toruńskiego sterowca Lech, który często był widocznym nad niebem naszego miasta, a jest widoczny w witrynie sklepu-pracowni mistrza Sławomira.
W swej pracowni na Starym Mieście, (która działa od 1992), zajmuje się on także konserwacją zabytkowych witraży. Jego witraże znalazły się w kilku toruńskich świątyniach, ostatnio w kościele bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego na Glinach, (tam możemy podziwiać witraże powstałe na podstawie malarstwa El Greca), a także w kościołach w Brodnicy, Dobrzyniu nad Wisłą, Grzybnie, Kikole, Lubiczu Górnym, Przysieku, Trzebczu, Wieńcu. Prace S. Intka zdobią także budynki użyteczności publicznej np. aulę Urzędu Miasta Torunia.
Jego repliki witrażowe 3D to prawdziwe dzieła sztuki, ich oglądanie, choćby w jego pracowni przy ul. Szewskiej 8, to wielka radość, budzi podziw warsztat i sprawność witrażysty, ale i jego wiedza historyczna na temat awiacji. Odrębną kwestią pozostaje przełożenie wszystkich danych technicznych, na język szkła, bowiem nie wszystko, podobnie jak przy malarstwie, można odwzorować w zupełności. Witrażysta o szkle może mówić godzinami, opisuje jego fakturę, barwę, odcienie… Może z tej magicznej materii wyczarować chyba każdy latający areostat czy aerodynę.
Mistrz Sławomir jest absolwentem liceum konserwacji zabytków architektury i policealnego studium budowlanego. W ramach pracy dyplomowej wykonał witraż z elementem Torunia. To wówczas odbył praktykę w renomowanej pracowni konserwacji zabytków przy ul. Rabiańskiej, u nestora toruńskich witrażystów, Władysława Kozioła. Prywatnie jest wnukiem powstańca wielkopolskiego Józefa Intka, (w pracowni i muzeum można podziwiać proporzec z Powstania Wielkopolskiego, przełożony na język witrażu). „Dobrym duchem” pracowni jest jego ojciec, Edmund Intek, nazwany z szacunkiem przez niego niezastąpionym nestorem. Swego czasu i junior Radosław pracował u ojca. Magia kolorowych szkieł zafascynowała witrażystę Sławomira od kiedy był dzieckiem, i z korzyścią dla miasta, i nie tylko, ta fascynacja trwa…
Pracownia Intek-Art i nieco młodsze Muzeum Witraży, (w którym można poznać techniki także średniowiecznego warsztatu), zostały wyróżnione, znakiem „Made in Toruń”.
Dr Katarzyna Tomkowiak
![]() |
Foto: Sławomir Intek |
Witrażowa replika balonu SP BCU LOPP, który został zbudowany w 1936, a zakupiony ze składek członków Ligi. W XXIV edycji zawodów o puchar Gordona Bennetta zapewnił Polakom drugie miejsce w rywalizacji, a w edycji XXVI w 1938 – zwycięstwo (A. Janusz, F. Janik).
Witraż 3 D wykonany przez Sławomira Intka z toruńskiej pracowni witraży
![]() |
Foto: Sławomir Intek |
Witrażowa replika balonu SP ADS Tadeusz Kościuszko, który w XXI pucharze Gordona Bennetta w 1933, F. Hynkowi i Z. Burzyńskiemu, zapewnił zwycięstwo.
Witraż 3 D wykonany przez Sławomira Intka z toruńskiej pracowni witraży.
![]() |
Foto: Sławomir Intek |
Witrażowa replika balonu SP – AMY Polonia II, który w XXII pucharze Gordona Bennetta w 1934, zapewnił polskiej załodze 4 miejsce, a w następnym 1935 roku, w edycji XXIII, pozwolił na zwycięstwo. Balon został skonstruowany w Polsce.
Witraż 3 D wykonany przez Sławomira Intka z toruńskiej pracowni witraży.
![]() |
Foto: Sławomir Intek |
Witrażowa replika toruńskiego sterowca Lech, będącego na wyposażeniu Wojska Polskiego II RP. Lech kotwiczył w hali sterowcowej w Podgórzu w l. 1922-1926, wł. był to francuski miękki sterowiec „Zodiac VZ11”, klasy Vedette. Wykorzystywany przez adeptów Szkoły Aeronautycznej w mieście, a później przez pilotów balonów 1 batalionu balonowego w Toruniu.
Witraż 3 D wykonany przez Sławomira Intka z toruńskiej pracowni witraży.