Dziedzictwo Torunia i ziemi chełmińskiej

 

Dziedzictwo Torunia i ziemi chełmińskiej
Odkrycia i reinterpretacje

pod redakcją Moniki Jakubek-Raczkowskiej

Wydawca: Dom Organizatora TNOiK

Toruń 2021

Sygnatura SIRr XXXIIIa/16.4

Jest to czwarty tom cyklu „Studia i Materiały z Dziedzictwa Kulturowego Torunia i Regionu”.

Tematyka woluminy skoncentrowana jest wyłącznie na spuściźnie artystycznej ziemi chełmińskiej, zwłaszcza Torunia.

Znalazły się w wydawnictwie publikacje specjalistów z różnych dziedzin - archeologii, historii, historii sztuki.

W wydawnictwie dominują studia z zakresu snycerstwa i malarstwa, witrażownictwa i złotnictwa.

Badania nad rzemiosłem artystycznym silnie wpisują się w tradycje naukowe "szkoły toruńskiej".

1. Bogusz Wasik - Starogród - "Stare Chełmno". Zamek i pierwsza lokacja miasta w świetle badań z lat 2016-2018

2. Katarzyna Sinoracka - Gotycka Pieta z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Kijewie Królewskim - przyczynek do badań nad warsztatami snycerskimi ziemi chełmińskiej na przełomie XIV i XV wieku

3. Juliusz Raczkowski - Nieznane malowidło ścienne w kamienicy przy Rynku Staromiejskim 25  - przyczynek do badań nad wystrojami domów mieszczańskich Torunia w późnym średniowieczu

4. Weronika Kofel - Kompozycje ołtarzy na terenie ziemi chełmińskiej od XVI do XVIII wieku. Przyczynek do badań nad typologią retabulów nowożytnych

5. Katarzyna Bucław - Świętojańskie portrety epitafijne Rubinkowskich - studium kostiumologiczne

6. Alicja Graczyk - Zagadnienie autentyczności gotyckich witraży w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu

7. Adam Kaźmierczak - Witraże mozaikowe i szklenia ozdobne w kamienicach dawnej dzielnicy Wilhelmstadt. Przyczynek do badań nad witrażownictwem Torunia przełomu XIX i XX wieku

8. Monika Jakubek-Raczkowska - Tak zwane cyborium z kościoła pw. św. Jakuba w Toruniu. Uwagi na temat integralności zabytku

9. Wiktor Binnebesel, Maria Kamińska-Binnebesel - Nieznany zbiór złotnictwa z kościoła  pw. Ducha św. w Toruniu - wstępne rozpoznanie 

10. Alicja Grabowska-Lysenko - Do rozmnożenia chwaley Pańskiey y czczci SS. Iego. O niektórych relikwiarzach z toruńskiego kościoła pw. św.. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, związanych z nimi ołtarzach i ich znaczeniu dla dziedzictwa regionu - na marginesie niedawnego odkrycia zbioru relikwii w toruńskiej katedrze

11. Katarzyna Bucław - Haftowana poduszka na relikwie z kościoła pw. św.. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu - niespodziewane odkrycie w katedrze toruńskiej

Katedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu

 

Katedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu

tekst Michał Woźniak

Wydawca:  Muzeum Okręgowe w Toruniu

Toruń 1995

Sygnatura SIRr XXXIIIb/15

Prezentowana publikacja jest popularnonaukowym przewodnikiem historycznym po Katedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu.

W książce podano najważniejsze fakty z dziejów kościoła.

Opisano architekturę i wyposażenie wnętrza świątyni

Całość jest bogato ilustrowana fotografiami i planami.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie : odkrywanie przeszłości

 

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie : odkrywanie przeszłości

pod redakcją Krystyny Sulkowskiej-Tuszyńskiej, Wacława Dokurno

Wydawca: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie

Przeczno 2016

Sygnatura SIR VIII/In-Przeczno-1

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie doczekał się już kilku cennych opracowań:

1. Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie : odkrywanie przeszłości / pod redakcją Krystyny Sulkowskiej-Tuszyńskiej, Wacława Dokurno. - Przeczno  2016.

2. Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie : wystrój i wyposażenie / pod redakcją Krystyny Sulkowskiej-Tuszyńskiej i ks. Wacława Dokurno. - Przeczno 2019. 

3. Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie : archiwalia / pod redakcją ks. Wacława Dokurno. - Przeczno : Wacław Dokurno 2020. 

Prezentowana publikacja ukazuje proces odkrywania historii kościoła w Przecznie, badania przeszłości parafii i ratowania miejscowego dziedzictwa kulturowego.

Książka jest zbiorem studiów składających się na monografię badań archeologicznych prowadzonych w kościele w Przecznie w latach 2012-2013.

1. Waldemar Rozynkowski - Początki parafii w Przecznie w świetle rozwoju chrześcijaństwa na ziemi chełmińskiej w średniowieczu

2. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska - Odkrywanie Przeczna. Zarys specyfiki i metodyki badań archeologicznych

3. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska - Kościół w Przecznie i jego otoczenie po badaniach archeologiczno-architektonicznych

4. Adam Musiałowski - Brakteat krzyżacki typu krzyż łaciński

5. Katarzyna Polak - Prace konserwatorskie i restauratorskie murów kościoła

6. Aleksander Konieczny - Badania dendrochronologiczne zabytkowych więźb dachowych

7. Adam Musiałowski - Monety nowożytne znalezione w prezbiterium kościoła

8. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska - Bezimienni i rozpoznani, czyli o pochówkach w Przecznie

9. Jarosław Bednarek - Analiza antropologiczna szczątków kostnych w wykopalisk w Przecznie

10. Anna Halina Cicha - O Znanieckich z Przeczna

11. Ewa Wielocha - Elementy ubioru z przeczeńskiego grobowca Znanieckich - problematyka dokumentacji

12. Katarzyna Agnieszka Błoch - poszukiwania dokumentów dotyczących parafii w Przecznie

13..ks. Wacław Dokurno - Przeczno - odkrywanie przeszłości

14. Anna Halina Cicha - Dziennik wykopalisk, czyli zapiski z blogu

15. Maria Gessek - Początki historycznej ścieżki edukacyjnej w Przecznie

Zbigniew Nawrocki - Pofranciszkański kościół p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu

 

Zbigniew Nawrocki

Pofranciszkański kościół p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu

Wydawca: Parafia p. w. Wniebowzięcia NMP i bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego

Toruń 2006

Sygnatura SIRr XXXIV/201

Zbigniew Nawrocki jest wybitnym zabytkoznawcą i konserwatorem.

Od 1991 do 2000 roku był Miejskim Konserwatorem Zabytków w Toruniu.

W tym czasie w 1997 roku Toruń został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Jest autorem kilkudziesięciu publikacji, artykułów i książek.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępne są jego następujące publikacje:

• Historyczne kamienice w Toruniu : gotyk 
• Materiały szkoleniowe dla przewodników turystycznych województwa toruńskiego 
• Pofranciszkański kościół NMP w Toruniu : próba rekonstrukcji dziejów budowy 
• Pofranciszkański kościół p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu 
• Pofranciszkański Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu 
• Rekonstrukcja elewacji dawnej Ekonomii Gimnazjum Toruńskiego 
• Toruń
• Toruń - światowe dziedzictwo kultury 
• Toruńska Starówka : [informator turystyczny] 
• Zamek Krzyżacki w Toruniu 
• Zamek w Braniewie
• Zamek w Jasińcu Nowym 

Pofranciszkański kościół p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu jest jednym z najważniejszych zabytków miasta, wyróżniającym się w jego panoramie.

W XIV wieku budynek ten był najwyższym halowym kościołem na wschód od Łaby.

Jego architektoniczny kształt ukształtował się w średniowieczu pod wpływem duchowości franciszkańskiej, kładącej nacisk na ubóstwo.

W klasztorze franciszkanów działała szkoła klasztorna, która w okresie reformacji stała się bazą organizacji Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego.

W 1724 roku kościół przeszedł w ręce bernardynów.

W książce omówiono historię powstania i rozbudowy gotyckiego kościoła w średniowieczu.

Przedstawiono też wystrój malarski świątyni.

Opisano plebanię.

Bliżej zaprezentowano zabytki pochodzące z okresu protestanckiego oraz bernardyńskiego.

Nie zapomniano wspomnieć o zabudowaniach klasztornych.

Osobny fragment poświęcono krużgankowi.

Książka jest bardzo bogato ilustrowana.

Zawiera liczne fotografie oraz plany.

W bardzo przystępny sposób przybliża wiedzę o przeszłości i walorach pofranciszkański kościół p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu

Historia, duszpasterstwo, wychowanie : 70 lat obecności michalitów w Toruniu

 

Historia, duszpasterstwo, wychowanie

70 lat obecności michalitów w Toruniu 

redakcja:
dk. Waldemar Rozynkowski

ks.Krzysztof Winiarski CSMA

Wydawca: Machina Druku

Toruń 2018

Sygnatura SIRr XXXIV/200

 

Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła w Toruniu jest nierozerwalnie związane z kościołem na Rybakach.

W związku z 

Tu rodził się oazowy Ruch Światło-Życie.

Mieszkańcy Bydgoskiego Przedmieścia zawdzięczają też Michaelitom Oratorium dla dzieci, gdzie mogą w spokoju odrobić lekcje i pobawić się z rówieśnikami.

Historia Michalitów w Toruniu rozpoczęła się w 1948 roku od zorganizowania domu zakonnego przy ul. Rybaki 59.

Budynek został przekazany na rzecz kościoła katolickiego przez Kazimierę i Józefa Szwieców.

W 1976 roku erygowano parafię pw. św. Michała Archanioła.

W 1987 r. dokonano poświęcenia nowo wybudowanego kościoła.

Monografia składa się z ośmiu rozdziałów:

1. Rodzina Szwieców - mieszkańcy toruńskich Rybaków (Marek Jedynak)

2. Michalici w Toruniu - zarys dziejów (Waldemar Rozynkowski)

3. Duszpasterstwo (Waldemar Rozynkowski)

4. Inwigilacja toruńskich michalitów (Waldemar Rozynkowski)

5. Michalici na Szlaku Męczeństwa bł. ks. Jerzego Popiełuszki

6. Oratorium jako parafialne środowisko wychowawcze sprzyjające integralnemu rozwojowi młodego człowieka (ks. Krzysztof Winiarski)

7. Ślady posługi biskupa Jana Chrapka w Toruniu (ks. Krzysztof Winiarski)

8. "Szlachetna prostota". Architektura wnętrza kościoła św. Michała Archanioła i bł. ks. Bronisława Markiewicza w Toruniu (Marta Kołacz)

Opracowanie uzupełniają liczne fotografie.

Ks. Bogusław Dygdała - Struktury parafialne diecezji chełmińskiej w XVII-XVIII wieku

 

Ks. Bogusław Dygdała

Struktury parafialne diecezji chełmińskiej w XVII-XVIII wieku

Roczniki TNT - Rocznik 93 - Zeszyt 3
Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Uniwersytet Mikołaja Kopernika 

Toruń 2009

Sygnatura SIRr XXXIV/129

Ks. dr Bogusław Dygdała poświęcił swoją dysertację badaniom nad dziejami kościoła, a w szczególności nad funkcjonowaniem struktur parafialnych.

Podstawą źródłową pracy są akta wizytacji od najstarszych zachowanych kompletnie z 1647 roku do przeprowadzanych w latach 80-tych XVIII stulecia.

Książka podzielona została na cztery rozdziały.

Rozdział I - Diecezja chełmińska i jej wizytacje w epoce potrydenckiej

Rozdział II - Zmiany sieci dekanalnej i parafialnej

Rozdział III - Duchowieństwo

Rozdział IV - Świątynie i ich wyposażenie

W XVII i XVIII wieku struktura parafialna bardzo ewoluowała.

Liczba parafii spadała w związku z postępami reformacji i przejmowaniem kościołów przez protestantów oraz w związku ze zniszczeniami świątyń dokonywanymi przez wojska szwedzkie.

Dopiero u schyłku XVII wieku rozpoczęło się powolne rekonstruowanie struktury parafialnej, odzyskiwanie świątyń od protestantów i odbudowywanie zniszczonych przez obce wojska kościołów.

Lektura opracowania pozwala zapoznać się również z danymi na temat liczby ludności katolickiej i praktykami religijnymi wiernych.

Akta wizytacji udostępniają wiedzę o duchowieństwie parafialnym, jego wieku, wykształceniu i dochodach.

W końcu dowiadujemy się o wyposażeniu świątyń w ołtarze, organy, szaty i księgi liturgiczne.

Co ciekawe większość kościołów w diecezji chełmińskiej była murowana, co było jednak dziedzictwem czasów krzyżackich.

Do rozprawy dołączono dwie mapy przedstawiające strukturę parafialną diecezji chełmińskiej:
1. według wizytacji Jana Ludwika Strzesza (1667-1672)
2. według tabel bpa Karola Hohenzollerna (1785)

Dawny kościół i klasztor dominikanów w Toruniu

 

Dominikański klasztor i kościół pod wezwaniem św. Mikołaja to największy z nieistniejących już kompleksów budowlanych Torunia.

Kościół należał do wielkiej czwórki najważniejszych średniowiecznych światyń naszego miasta.

Swoją kubaturą przewyższał nawet franciszkański kościół Wniebowstąpienia Najświętszej Panny Marii.

 

Został założony na rok przed powstaniem Nowego Miasta Torunia.

Dominikanie otrzymali plac pod klasztor już w 1263 roku.

Ewenementem jest, że kościół dominikanów jako jedyny nieprzerwanie był w rękach katolików, nawet w szczytowym okresie toruńskiej reformacji.

Bazylika św. Janów do 1596 roku służyła jednocześnie obu wyznaniom
– protestantom i katolikom.

Kościół św. Jakuba był w rękach protestantów do 1667 roku.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii należał do protestantów do 1724 roku.

Rzut z góry - plan kościoła św. Mikołaja i klasztoru dominikanów. Z lewej strony biegnie rzeczka struga toruńska. Na dole znajduje się gmach kościoła. Do kościoła przylega u góry klasztor. W środku klasztoru otwarta przestrzeń ogrodu. Na samej górze zaznaczono miejsce młyna klasztornego.

W klasztorze żyło około 30 zakonników.

Charakterystyczny był młyn klasztorny, napędzany końskim kieratem.

Na środku klasztoru znajdował się czworokątny wirydarz – ogród, otoczony krużgankiem.

Pod klasztorem płynęła struga Bacha.

Kościół dominikanów miał tylko dwie nawy.

Wyróżniał się również wielką ilością ołtarzy i kaplic, w liczbie 20.

W kościele św. Mikołaja znajdowało się wiele grobowców, nagrobków i epitafiów szlachty ziemi chełmińskiej.

George Friedrich Steiner

St. Nikolai von Südosten

Das Merkwürdigste In, Bey und Um Thorn

50 Zeichnungen

Erläutert von Reinhold Heuer

Berlin 1925

Abbildung 19

Dominikanie zajmowali klasztor do 1820 roku, kiedy to władze pruskie skasowały konwent.

W 1834 roku kościół św. Mikołaja został zburzony.

George Friedrich Steiner

St. Nikolai von Nordosten

Das Merkwürdigste In, Bey und Um Thorn

50 Zeichnungen

Erläutert von Reinhold Heuer

Berlin 1925

Abbildung 20

Pamiątki po kościele rozproszone są w różnych miejscach:

• inwentarz z 1785 roku w archiwum kościoła św. Jakuba
• inwentarze z 1817 i 1831 roku w Archiwum Państwowym w Toruniu
• złoty krzyż na wieżyczce kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii
• obraz „Maria z Dzieciątkiem” w kościele św. Jakuba
• słynny „Krucyfiks mistyczny na Drzewie Życia” w kościele św. Jakuba
• „Czarny krucyfiks zw. Cudownym” w kościele św. Jakuba
• obraz symultaniczny „Pasja dominikańska” w kościele św. Jakuba
• ołtarz Matki Boskiej Ostrobramskiej w kościele św. Jakuba
• figury z nagrobka Bartłomieja i Jakuba Tylickich w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii
• monstrancja promienista - dzieło Martina Gierschnera z 1694 roku w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie

Pojedyncze pamiątki znajdują się również poza Toruniem - w kościołach w Kowalewie, Złotorii, Chełmży, Chełmnie, Wierzchosławicach.

POLECANA LITERATURA

Lidia Grzeszkiewicz-Kotlewska,
Leszek Kotlewski.

Kościół dominikański pw. św. Mikołaja w Toruniu
Toruń 1997
Sygnatura SIRr VIII/T-120

 

Zygmunt Kruszelnicki

Toruń nie istniejący
Warszawa 1987
Sygnatura SIRr XXXIIIb/65

 

Anna Błażejewska, Katarzyna Kluczwajd,
Bogusław Mansfeld, Elżbieta Pilecka, Jacek Tylicki

Dzieje sztuki Torunia
Toruń  2009
Sygnatura SIRr XXXIIIa/15

  

Toruń i miasta ziemi chełmińskiej na rysunkach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej połowy XVIII wieku

(tzw. Album Steinera)
pod red. Mariana Biskupa
Toruń 1998
Sygnatura SIRr XXXIIIb/45

 

ks. Władysław Szołdrski

Z dziejów Dominikanów w Toruniu
s. 43-86
Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Tom VIII (1929-1931)
Sygnatura SIRrII/3-1929-1931

 

Kamila Maj

Początki klasztorów franciszkanów i dominikanów w Toruniu
s. 217-230
Rocznik Toruński
Tom 13 - 1978
Sygnatura SIRr II/18t.13

 

Karola Ciesielska

Inwentarze kościoła św. Mikołaja i klasztoru dominikanów w Toruniu z lat 1817 i 1831
s. 185-199
Zapiski Historyczne
tom 48 - Rok 1983 - zeszyt 3
Sygnatura SIRr II/3-1983b

 

Tomasz Jasiński

Początki klasztoru dominikańskiego w Toruniu
s. 23-48
Zapiski Historyczne
Tom 54 - Rok 1989 - zeszyt 4
Sygnatura SIRr II/3-1989c

[spacer height="20px"]\

 

Zbigniew Połczyński

Figurka kościana z terenu dawnego kościoła dominikanów
w Toruniu
s. 89-104
Zapiski Historyczne
Tom 55 - Rok 1990 - zeszyt 1
Sygnatura SIRr II/3-1990a

 

Łukasz Myszka

Dominikanie w Toruniu od XVI do XIX wieku
Katolicki zakon w protestanckim mieście
Kraków 2015
Sygnatura SIRr XXXIV/152

Klasztor dominikański w Toruniu : w 750. rocznicę fundacji 

pod red. Piotra Olińskiego, Waldemara Rozynkowskiego, Juliusza Raczkowskiego - Toruń  2013. 

Kościół Świętojański w Toruniu - nowe rozpoznanie

 

Kościół Świętojański w Toruniu
- nowe rozpoznanie

Redakcja naukowa:
Katarzyna Kluczwajd

Wydawca: Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki

Toruń 2015

Sygnatura SIRr XXXIV/151

Zbiór studiów "Kościół Świętojański w Toruniu - nowe rozpoznanie" jest piątym tomem w serii "Dzieje i Skarby Kościołów Toruńskich":

• Dzieje i skarby Kościoła Świętojańskiego w Toruniu  - 2002
• Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu - 2005
• Dzieje i skarby kościołów Torunia Podgórza  - 2007
• Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu - 2010

Seria zawiera materiały z konferencji przygotowanych przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki.

Również i najnowszy tom jest pokłosiem konferencji naukowej zorganizowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Wyższą Szkołę Filologii Hebrajskiej w Toruniu, która odbyła się w dniach 15-16 października 2014 roku.

Druga już pozycja z serii poświęcona Katedrze świętych Janów powstała w związku z zakończeniem wieloletniego programu prac konserwatorskich i restauratorskich w kościele.

W książce znalazło się jedenaście tekstów poświęconych architekturze i sztuce sakralnej.

Omówiono historię budowy katedry, znajdujące się w niej detale architektoniczne i dekoracje.

Szczegółowo opisano więźbę nad nawą środkową.

Oprócz architektury świątyni czytelników zainteresują publikacje poświęcone sztuce malarskiej i rzeźbiarskiej, którą zanalizowano na przykładzie skrzydła ołtarzowego, postaci św. Weroniki, dawnego, barokowego ołtarza głównego, obrazów Juliana Wałdowskiego.

Opracowanie zamykają artykuły na temat słynnego dzwonu Tuba Dei i zapomnianego zegara słonecznego.

1. Liliana Krantz-Domasławska -Ile jest kościołów w toruńskim kościele Świętojańskim?
2. Anna Błażejewska, Elżbieta Pilecka - Detal architektoniczny fary Świętojańskiej w Toruniu w kontekście faz budowy kościoła w średniowieczu
3. Izabela Brzostowska - „E pluribus unum”. Detal architektoniczny w piętnastowiecznym wnętrzu kościoła Świętojańskiego w Toruniu
4. Michał Kurkowski - Dekoracje maswerkowe kościoła Świętojańskiego w Toruniu
5. Urlich Schaaf, Maciej Prarat  - Badania architektoniczne więźby nad nawą środkową kościoła Świętojańskiego w Toruniu oraz ich znaczenie dla historii budowlanej i średniowiecznego warsztatu ciesielskiego świątyni
6. Justyna Olszewska-Świetlik, Bogumiła J. Rouba, Piotr Targowski - Skrzydło ołtarzowe z około 1480 roku z kościoła Świętojańskiego w Toruniu w świetle badań techniką makro XRF
7. Halina Turska - Postać św. Weroniki trzymającej chustę w kościele Świętojańskim w Toruniu
8. Bartłomiej Łyczak - Dawny, barokowy ołtarz główny w kościele Świętojańskim w Toruniu i jego przekształcenia
9. Sławomir Majoch - Nazarenizm w toruńskim kościele Świętojańskim. Julian Wałdowski (1854-1912) i jego zapomniane prace
10. Krzysztof Przegiętka, Piotr Więcławski, Mariusz Zaczkowski, Michał Klepacki - Dzwon Tuba Dei i analiza jego dźwięku
11. Krzysztof Przegiętka, Piotr Abramowicz, Marek Szymocha - Świętojański zegar słoneczny w Toruniu - miedzy historia a legendą

Michał Boroch - Kościoły w Świeciu i okolicy - Zarys historii

 

Michał Boroch

Kościoły w Świeciu i okolicy
Zarys historii

Wydawca: Towarzystwo Miłośników Ziemi Świeckiej

Świecie 2012

Sygnatura SIRr XXXIV/153

Michał Boroch wnikliwie i z pasją prześledził dzieje kościołów w Świeciu.

W swojej monografii opisał:

• kościół grodzki z 1198 roku
• kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w Grucznie
• kościół parafialny pw. św. Wojciecha w Świętem
• kościół dworski pw. św. Barbary w Sartowicach
• kościół farny na Starym Mieście
• kościół pw. św. Michała
• kościół poklasztorny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
• kościół poewangelicki pw. św. Andrzeja Boboli
• kościół parafialny pw. Chrystusa Króla w Przechowie
• kościół parafialny pw. św. Józefa na Mariankach

Autor przedstawił historię świątyń, architekturę i konstrukcję, dzwonnice i chóry, prezbiteria i zakrystie, wystrój i wyposażenie, zabytki, relikwie, ołtarze, obrazy, organy, krucyfiksy, monstrancje i kielichy mszalne, proboszczów i ich biografie.

Książkę uzupełniają kolorowe zdjęcia autorstwa Mirosława Sejkowskiego.

Kalwaria Pakoska : przyrodniczo-historyczno-edukacyjne walory zespołu parkowego w Pakości

 

Kalwaria Pakoska
Przyrodniczo-historyczno-edukacyjne walory zespołu parkowego w Pakości

Wydanie 2
Fundacja Kalwaria Pakoska

Pakość-Toruń 2013

Sygnatura SIRr XXXIV/147b

"Kalwaria Pakoska : przyrodniczo-historyczno-edukacyjne walory zespołu parkowego w Pakości" jest starannie wydaną i bogato ilustrowaną książką, która przybliża walory historyczne, przyrodnicze, architektoniczne i religijne Pakości.

Autorzy albumu ukazują zarówno piękno flory i fauny zespołu parkowego w Pakości, jak i cenne i zabytkowe kaplice tworzące Kalwarię Pakoską.

Bardzo udanym zabiegiem autorów jest ukazanie Pakości w czterech obrazach, odpowiadających czterem porom roku.

Możemy więc podziwiać przyrodę i architekturę w wiosennej, letniej, jesiennej i zimowej krasie.

Kalwaria Pakoska powstała w 1628 roku.

Zespół parkowy zajmuje prawie 50 hektarów.

Barokowe kaplice Kujawskiej Jerozolimy zostały niedawno odrestaurowane.

W Sanktuarium znajduje się Relikwia Krzyża Św.

W jednym miejscu połączono piękno przyrody i wartości duchowe.

Album niewątpliwie zachęci do odwiedzenia tego urokliwego zakątka województwa kujawsko-pomorskiego.

W kolejny rozdziałach książki opisano układ przestrzenny i kompozycję Kalwarii Pakoskiej, historię tego miejsca, prowadzoną na terenie zespołu parkowego działalność edukacyjną.

Osobny rozdział poświecono płynącej przez Pakość rzece Noteć oraz jeziorom pakoskiemu i mieleńskiemu.

Oczywiście przybliżono istniejący w Kalwarii Pakoskiej od ponad 300 lat kult Męki Pańskiej, historię powstania i budowy Kalwarii, odbywające się tu nabożeństwa kalwaryjskie.

Dokładnie opisano wszystkie kaplice kalwaryjskie:

• Kaplica Wniebowstąpienia Pańskiego
• Kaplica Ogród Getsemański
• Kaplica Judasz
• Kaplica Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
• Kaplica Cedron
• Kaplica Brama Jerozolimska
• Kaplica Annasz
• Kaplica Pożegnanie Matki Bożej
• Kaplica Wieczernik
• Kaplica Dom Kajfasza i Więzienie
• Kaplica Dworzec Piłata
• Kaplica Dworzec Heroda
• Kaplica Włożenie krzyża
• Kaplica Pierwszy Upadek
• Kaplica Spotkanie z Marią
• Kaplica Cyrenejczyk
• Kaplica Weronika
• Kaplica Drugi Upadek
• Kaplica Jezus Pociesza Niewiasty
• Kaplica Trzeci Upadek
• Kaplica Obnażenie z Szat
• Kaplica Przybicie do Krzyża
• Kościół Ukrzyżowania
• Kaplica Zdjęcie z Krzyża
• Kaplica Grób Chrystusa

Wspomniano też o cmentarzu parafialnym, którego historia sięga połowy XIX wieku.

Książkę opracował zespół w składzie: Rafał Gotowski, Julia Gotowska, Anna grupa, Andrzej Jarecki, Sebastian Jarecki, Jan Kurczewski, o. Kamil Paczkowski, o. Dacjan Marczak, Zbigniew Wojciechowski.

Autorami zdjęć do albumu są Grzegorz Ambroziak, Bartłomiej Baranowski, Jerzy Ciołko, Arkadiusz Fryszka, Julita Gotowska, Wioletta Grudzińska, Jerzy Joachimiak, Anna Małek, Halina Pietrzak, Andrzej Stachowiak, Sławomir Zygadło.

Publikacja została wydana w języku polskim, angielskim i niemieckim, a tłumaczenia dokonali Józef Jarosz, Maciej Kapałczyński i Anna Węgrzyn.